Wielowodzie w ciąży

Wielowodzie w ciąży oznacza, że w przebiegu ciąży pojawia się zbyt dużo płynu owodniowego. Zdarza się to w około 1 proc. ciąż. W połowie przypadków nie wiadomo, co jest przyczyną tego zaburzenia, w pozostałych sytuacjach wielowodzie wiąże się z wadami wrodzonymi płodu lub cukrzycą u matki, a także konfliktem serologicznym.

1. Przyczyny wielowodzia

Połowa przypadków wielowodzia to wielowodzie idiopatyczne, czyli o niewiadomej przyczynie. Kolejne 20 proc. przypadków wielowodzia to wady wrodzone płodu, takie jak:

• bezmózgowie,
• zespół Downa,
• zespół Edwardsa,
• zespół Barttera,
• niedrożność przełyku,
• atrezja przełyku (zrośnięcie przełyku, przetoki),
• niedrożność dwunastnicy,
• obrzęk uogólniony płodu,
• zespół przetoczenia krwi między płodami,
• toksoplazmoza wrodzona.

Zobacz film: "Najczęstsze problemy zdrowotne kobiet w ciąży"

Przyczyną wielowodzia może być także cukrzyca u matki (aż w 14 proc. przypadków). Wtedy dziecko pod wpływem choroby matki cierpi na hiperglikemię, która wywołuje poliurię, czyli wielomocz. Nadmiar moczu wydalanego przez płód tworzy nadmierną ilość płynu owodniowego (większość płynu owodniowego to właśnie mocz dziecka).

Niezgodność czynników Rh matki i dziecka (czyli konflikt serologiczny) także może wywołać wielowodzie. Często zdarza się, że przyczyną schorzenia jest kilka czynników.

2. Objawy wielowodzia

Wielowodzie może być wykryte za pomocą badań i pomiarów. O wielowodziu w trzecim trymestrze można mówić, jeśli ilość płynu owodniowego wynosi więcej niż 2000 ml. Innym sposobem na stwierdzenie wielowodzia jest tzw. „indeks płynu owodniowego” (inaczej nazywany indeksem Phalena, AFI - amniotic fluid index). Wskaźnik AFI oblicza się na podstawie badania ultrasonograficznego - sumuje się głębokość czterech kieszeni płynowych w macicy. Indeks Phalena między 20 a 24 to wielowodzie. W przypadku wielowodzia tętno płodu jest osłabione, co słychać podczas badań.

Wielowodzie można podejrzewać, jeśli wielkość brzucha ciężarnej jest nieproporcjonalnie duża, biorąc pod uwagę miesiąc ciąży i wagę kobiety. Wielowodzie sugeruje także błyszcząca skóra na brzuchu z pręgą pośrodku.

Wielowodzie ostre może wywoływać objawy takie jak:

• bolesność brzucha pod wpływem dotyku,
• niewydolność krążenia,
• duszności,
• niewydolność układu pokarmowego,
• obrzęk płuc.

3. Powikłania wielowodzia

Wielowodzie może wywołać wiele różnych powikłań ciąży, dotykających zarówno płodu, jak i matki. Mogą to być przedwczesne pęknięcie błon płodowych (PROM) i przedwczesne odklejenie łożyska, które prowadzą do przedwczesnego porodu. W czasie porodu może dojść natomiast do wypadnięcia pępowiny, niedotlenienia wewnątrzmacicznego, atonii (niedowładu) macicy, co w efekcie powoduje osłabienie skurczy i wydłużenie czasu porodu (jest to wtedy tzw. poród powolny). Płód, wskutek nadmiaru płynu owodniowego, może nieprawidłowo ułożyć się do porodu, co dodatkowo go utrudnia i może wymagać cesarskiego cięcia.

W przypadku wielowodzia pod koniec ciąży, można zdecydować się na przyspieszenie porodu lub cesarskie cięcie. Stosowane są także amniopunkcje obarczające, jeśli nie można jeszcze decydować się na zakończenie ciąży.