Czym jest skala Tannera? Zastosowanie u dziewcząt i chłopców

Termin skala Tannera wywodzi się od nazwiska jej twórcy - pochodzącego z Wielkiej Brytanii lekarza Jamesa Mourilyana Tannera. Dzięki niej można dokonać klasyfikacji dziecka pod względem rozwoju płciowego.

Aby można było to zrobić, lekarz musi ocenić wygląd okolicy łonowej i piersi u dziewcząt, u chłopców zaś budowę i wielkość jąder, prącia i moszny, jak również charakter owłosienia łonowego.

Skala Tannera przede wszystkim ma za zadanie monitorować rozwój dzieci, aby jak najszybciej wychwycić ewentualne nieprawidłowości. Może być wykorzystana także w badaniach naukowych - za jej pomocą można określić m.in. wpływ używek na rozwijające się ciało nastolatka.

Narzędzie to ma zastosowanie również w sądownictwie, gdzie za jej pomocą określa się prawdopodobny wiek ofiary, w przypadku np. zdjęć pedofilskich.

Skala Tannera działa w bardzo prosty sposób. Mieści się w przedziale od 1 do 5, a każdy z punktów oznacza kolejne etapy, od rozpoczęcia dojrzewania do osiągnięcia pełnej dojrzałości płciowej. Istnieją jej dwa rodzaje: dla dziewcząt oraz chłopców.

W przypadku dziewcząt nie używa się żadnych specjalnych przyrządów do pomiaru - lekarz (zwykle kobieta) ocenia stopień rozwoju wizualnie. W przypadku chłopców zaś lekarz (w tym przypadku najczęściej mężczyzna) używa orchidometru - narzędzia służącego do określenia wielkości i objętości jąder.

Zarówno w przypadku dziewcząt, jak i chłopców skala Tannera jest pięciostopniowa. Każdy etap jest określany na podstawie charakterystycznych cech wyglądu. Poniżej zamieszczamy opis każdego z nich:

• Stopień I - brodawki piersiowe nieznacznie wypukłe lub płaskie, brak owłosienia łonowego;
• Stopień II - piersi nieco uwypuklone, powiększona brodawka piersiowa, pojawiają się pierwsze włoski w okolicy łonowej;
• Stopień III - widocznie powiększone zarówno brodawki piersiowe, jak i piersi; dobrze widoczne owłosienie łonowe, obecne na wzgórku łonowym i wokół warg sromowych;
• Stopień IV - brodawka sutkowa tworzy dodatkowy wzgórek na piersi, owłosienie łonowe jest gęste i dobrze widoczne, nie obejmuje jednak ud;
• Stopień V - dojrzały kształt piersi, taki jak u dorosłych kobiet; pełne owłosienie łonowe, które może schodzić również na uda.

U dziewcząt najsilniejszy przyrost - tzw. skok pokwitaniowy występuje średnio w 11, 5 r.ż. ( w przedziale między 9 a 13 r.ż.)

Aby określić stopień dojrzewania płciowego u chłopców potrzebny jest wspomniany wcześniej orchidometr. Jest to prosty przyrząd zbudowany z 12 lub więcej owali, odpowiadających objętości od 1 do 25 ml. W przypadku płci męskiej poszczególne etapy dojrzewania wg skali Tannera to:

• Stopień I - jądra i prącie mają rozmiary charakterystyczne dla wczesnego dzieciństwa (rozmiar jąder to około 2,5 cm), brak włosów łonowych;
• Stopień II - jądra nieznacznie powiększone (około 3 cm), prącie nieco grubsze i dłuższe niż u małego dziecka; w okolicy łonowej widoczne pierwsze włoski;
• Stopień III - jądra wyraźnie powiększone (około 3,6 cm), prącie jest wyraźnie grubsze i dłuższe; owłosienie łonowe staje się kręcone i gęstsze;
• Stopień IV - jądra osiągają wielkość od 4,1 - 4,5 cm, długość prącia podobna do długości moszny, grubsze, moszna jest ciemniejszego koloru; włosy łonowe są gęstsze, nie schodzą jednak na uda;
• Stopień V - wielkośc jąder to około 4,5 cm, moszna i prącie osiągają wygląd jak dorosłego mężczyzny, owłosienie łonowe pojawia się również na udach.

W przypadku chłopców najsilniejszy przyrost (skok pokwitaniowy) ma miejsce w 13,5 r.ż. (między 11,7 a 15,3 r.ż.).