Przyczyny zaparć u niemowlaka

Nie każde dziecko załatwia „książkowo” swoje potrzeby fizjologiczne. Niektóre z nich wypróżniają się codziennie, inne co drugi dzień. Jeśli nie towarzyszy temu płacz, napinanie się i rozdrażnienie, nic złego się nie dzieje.

Jednak jeżeli stolec jest oddawany 2 lub mniej razy w ciągu tygodnia, jest twardy, a wypróżnienie bolesne, rodzice mogą podejrzewać zaparcia. Innym dość charakterystycznym objawem wskazującym na ten problem jest popuszczanie stolca i brudzenie bielizny przez dziecko. Należy wtedy udać się do pediatry w celu dokładniejszej diagnozy.

Jest to najbardziej popularna dolegliwość układu pokarmowego, jaka trapi dzieci. Szacuje się, że zaparcia są przyczyną 3 proc. wizyty u lekarza pediatry oraz 35 proc. w poradniach gastroenterologicznych. Znacząca większość zaparć to te o charakterze czynnościowym, pojawiające się pomiędzy 2. a 4. rokiem życia. Przyczyny tej dolegliwości można podzielić na dwie grupy: nieorganiczne i organiczne.

Do pierwszej grupy należy retencja stolca, czyli wstrzymywanie i unikanie defekacji. Zaparcia najczęściej pojawiają się w okresie, kiedy dziecko uczy się korzystania z toalety bądź nocnika. Czasem presja rodziców jest tak wielka, że maluch celowo wstrzymuje wypróżnianie się.

Jelita cały czas pracują, w związku z tym po pewnym czasie dochodzi do zalegania mas kałowych w bańce odbytnicy. Gdy taki stan utrzymuje się długo, może dojść do powstania kamieni kałowych, które są niezwykle trudne do wydalenia.

Zła dieta malucha również może mieć wpływ na pojawienie się zaparć. Zbyt wczesne wprowadzenie posiłków uzupełniających czy mleka krowiego może doprowadzić do zalegania mas kałowych. Często dzieci nie lubią jeść warzyw czy kasz, przez co ich dieta jest uboga w błonnik, który naturalnie przeciwdziała zaparciom. Jego brak lub mała ilość w posiłkach sprzyja pojawieniu się tej dolegliwości.

Z odżywianiem malucha związana jest także ilość płynów, które wypija w ciągu dnia. W okresie letnim, kiedy jest gorąco, dziecko powinno pić znacznie więcej niż w sezonie zimowym. Traci ono wodę nie tylko w wyniku oddawania moczu, ale także pocenia się. Odwodnienie to bardzo poważny stan, który w skrajnych przypadkach może zagrażać życiu – szczególnie u małych dzieci.

• Skąd biorą się zaparcia i jak je leczyć?
• Jak leczyć zaparcia u małych dzieci?
• Co oznacza brak kupy u noworodka?

Dwulatek w ciągu dnia powinien wypijać około 1 litra wody, zaś pięciolatek 1,5 litra. Jeżeli do organizmu dostarczana jest mniejsza ilość płynów, może dojść do zaparcia, gdyż organizm będzie chciał wykorzystać każdą kroplę wody, którą otrzyma.

Jeżeli przyczyny nieorganiczne zostały wykluczone, należy koniecznie udać się do lekarza rodzinnego lub pediatry, aby rozpocząć dalszą diagnostykę. Drugą grupę czynników stanowią bowiem głównie choroby i zaburzenia metaboliczne. Należą do nich: choroba Hirschsprunga, twardzina układowa czy choroba Leśniowskiego-Crohna.

Zaburzeniami metabolicznymi, które dają o sobie znać między innymi poprzez zaparcia, są:

• niedoczynność tarczycy,
• niedoczynność nadnerczy,
• celiakia,
• cukrzyca.

Na szczęście tylko około 5 proc. zaparć jest nimi powodowana, pozostałe 95 proc. to przyczyny nieorganiczne.

Zaparcia są bardzo bolesną i wstydliwą dolegliwością. Gdy się pojawią, warto udać się do lekarza i razem z nim opracować plan leczenia. Niestety, leczenie zaparć to długi i żmudny proces, dlatego bardzo ważna jest dobra współpraca pomiędzy specjalistą a rodzicami i dzieckiem.

Źródła

1. „Postępowanie w zaparciu czynnościowym stolca u dzieci i młodzieży”, Mieczysława Czerwionka-Szaflarska, Bartosz Romańczuk Katedra i Klinika Pediatrii, Alergologii i Gastroenterologii Collegium Medicum im. Ludwika Rydygiera w Bydgoszczy, Uniwersytet Mikołaja Kopernika w Toruniu, 2008 Via Medica ISSN 1897–3590
2. „Analiza najczęstszych przyczyn i objawów przewlekłych zaparć u dzieci”, Magdalena Reich, Barbara Iwańczak II Katedra i Klinika Pediatrii, Gastroenterologii i Żywienia Akademii Medycznej we Wrocławiu , Przegląd Gastroenterologiczny 2010; 5 (6): 349–355 DOI: 10.5114/pg.2010.18479
3. „Praktyczne aspekty leczenia zaparć stolca u dzieci”, Żaneta Malczyk, Anna Jarzumbek, Jarosław kwiecień, Katarzyna Ziora, Pediatr Med Rodz 2014, 10 (1), p. 55–60