Prawidłowy puls. Ile powinien wynosić?
Prawidłowy puls mieści się w przedziale od 60 do 100 uderzeń serca na minutę. Odchylenia od normy, zwłaszcza jeśli mają charakter stały, powinny skłonić nas do wizyty u lekarza.
1. Prawidłowy puls (tętno). Jak go mierzyć?
Najczęściej puls bada się na tętnicy promieniowej. By dokonać pomiaru należy przyłożyć palec środkowy i wskazujący prawej dłoni do nadgarstka. Kiedy wyczujemy puls, włączamy stoper lub patrzymy na zegarek z sekundnikiem i liczymy. Po minucie sprawdzamy wynik. Specjalistom do pomiaru pulsu wystarcza 15 sekund. Po upływie tego czasu uzyskaną ilość uderzeń mnożą razy cztery. To daje przybliżona liczbę uderzeń serca na minutę.
Uwaga: tętno, podobnie jak ciśnienie, mierzymy po kilkuminutowym odpoczynku w pozycji siedzącej lub leżącej.
Tętno można zbadać też na tętnicy szyjnej zewnętrznej, ramiennej, udowej, podkolanowej lub grzbietowej stopy.
Pamiętajmy jednak, że w ocenie prawidłowego tętna sama liczba uderzeń to za mało. Dlatego powtarzające się odchylenia od normy powinny skłonić nas do wizyty u specjalisty. Lekarz oceni częstotliwość pulsu, miarowość tętna, jego napięcie, wypełnienie, chybkość i symetrię.
2. Puls – normy. Co powinno wzbudzić naszą czujność?
Inne normy w zakresie pomiaru pulsu będą u dziecka, inne - u młodzieży, a jeszcze inne u osób dorosłych. Najszybciej serce bije u noworodków. Uderza aż 130 razy na minutę. Nieco zwalania tempo u starszych dzieci. U młodzieży prawidłowy puls to ok. 85 uderzeń na minutę. Z kolei u dorosłych to ok. 60 uderzeń na minutę.
Serce może gwałtownie przyspieszyć w czasie aktywności fizycznej, znacznego stresu czy picia alkoholu. Wtedy badanie pulsu nie ma większego sensu, bo wynik nie będzie miarodajny. Tachykardia w tej sytuacji jest zjawiskiem normalnym.
Problem zaczyna się wtedy, kiedy przyspieszony puls pojawia się niezależnie od naszej aktywności, np. w czasie odpoczynku lub pracy. Pilna konsultacja ze specjalistą jest konieczna, jeśli tachykardii towarzyszą duszności, ból w klatce piersiowej, płytki oddech lub zawroty głowy.
3. Kiedy serce bije za szybko. Tachykardia
Wysoki puls w spoczynku to powód do zainteresowania się problemem. Może być co prawda związany np. z wypiciem kawy lub herbaty, spożyciem alkoholu czy napoju energetycznego, ale kiedy sytuacja się powtarza, zwłaszcza niezależnie od przyjmowanych napojów, powinna wzbudzić naszą czujność.
Tachykardia może być objawem chorób, m.in. wad serca, nerwicy, zaburzeń lękowych lub nadczynności tarczycy. Towarzyszy też odwodnieniu, niewydolności serca, anemii, hipoglikemii oraz infekcjom (zwłaszcza jeśli przebiegają z gorączką).
4. Kiedy serce bije za wolno. Bradykardia
Czujność powinno wzbudzić również za niskie tętno, przez specjalistów nazywane bradykardią. Może być związane z niedoczynnością tarczycy, chorobami układu nerwowego, zespołem chorego węzła zatokowego. Niekiedy to też jeden z objawów choroby serca.
Zmianę w tempie bicia serca mogą też spowodować zażywane leki. Kiedy pojawią się problemy z pulsem, warto zajrzeć do ulotki przyjmowanych preparatów (również tych wydawanych bez recepty).
5. Diagnostyka tachykardii i bradykardii
W przypadku zaobserwowania problemów z tętnem, warto zgłosić się do lekarza rodzinnego. Specjalista dokona pomiaru, a w przypadku wątpliwości, zleci badanie EKG. Najczęściej można je wykonać na miejscu, bez rejestracji. Wynik od razu interpretuje lekarz. Jeśli zauważy coś niepokojącego, może skierować pacjenta na SOR lub do kardiologa. Tam wykonana będzie dalszą diagnostyka.
