Co powinien umieć siedmiolatek?

Co powinien umieć siedmiolatek, który za moment rozpoczyna szkolną edukację? Co powinno zaniepokoić rodziców w jego rozwoju? I jakie są wskazówki dla rodziców w zakresie wspierania nauki i rozwoju siedmiolatka? Spróbujmy odpowiedzieć na te pytania.

1. Co powinien umieć siedmiolatek?

Siódmy rok życia przypada na okres późnego dzieciństwa. Następuje przekształcenie dotychczasowej aktywności dziecka – z głównie spontanicznej i zdominowanej przez zabawę, w system działań sterowanych przez stałe zadania, obowiązki i normy społeczne. Dalej rozwijają się funkcje psychiczne i ich integracja, umożliwiająca dostosowywanie się do nowych zadań, sytuacji i wymagań. Nadal pozostaje pod bezpośrednim wpływem rodziców, jednak podlega też innym rodzajom wpływów społecznych, odmiennych od rodzinnych, ale często tak samo ważnych.

2. Jakie umiejętności rozwojowe są typowe dla 7-letnich dzieci?

Umiejętności 7-latka są już bardzo szerokie, trzeba jednak pamiętać, że nie ograniczają się jedynie do sfery umysłowej. Dziecko doskonali się także w zakresie regulacji emocji i życia społecznego oraz moralnego.

• Dziecko ma dużą wiedzę na temat otaczajacego do świata.
• Rozumie relacje całość-część oraz jest zdolne do wnioskowania przyczynowo-skutkowego.
• Nadal chce poznawać nowe rzeczy, najlepiej przez dotyk.
• Wypowiada się swobodnie, płynnymi zdaniami.
• Potrafi opowiedzieć o tym, co wydarzyło się w zerówce, w szkole albo na podrówku.
• Ma zdolność selekcjonowania informacji: wie co jest ważne, a co można pominąć.
• Zna liczby: potrafi liczyć do dziesięciu (a czasem nawet do dwudziestu), a wykonując obliczenia na konkretnych przedmiotach, również dodawać i odejmować w zakresie dziesięciu.
• Kojarzy dźwięki głosek z literkami.
• Zna litery drukowane i potrafi czytać proste słowa, np. tata, mama, dom.
• Poprawnie używa określenia położenia w przestrzeni (na górze, na dole, na lewo, prawo, ponad, nad)
• Dziecko jest coraz sprawniejsze i wytrzymałe (ruchy są skoordynowane, wykonywane szybko i dokładnie).
• Nabywa umiejętność uczenia się: coraz lepiej zapamiętuje i stosuje różne zabiegi ułatwiające przyswajanie zapamiętanego materiału (np. powtarza).
• Zna numery telefonów alarmowych (112).

Tyle teoria, jednak nie warto dosłownie skupiać się na tym, co dziecko 7-letnie powinno potrafić. Pamiętajmy, że to nadal dziecko, które wchodzi w etap szkolny z bagażem wielu doświadczeń, ale i niepewnością, strachem i obawą. Tym te emocje większe, im częściej słyszy: "Teraz się zacznie", "Koniec z zabawą z kumplami", "Masz się uczyć i przynosić same dobre oceny".

Dlatego też pozwalajmy dziecku na swobodę poznawania świata i dajmy przestrzeń na wyrażanie swoich emocji. Pomóżmy też odnaleźć się w szkolnej rzeczywistości. Nie wyręczajmy, ale naprowadzajmy dziecko na odpowiednie tory i bądźmy tuż obok, gdy będzie potrzebować pomocy.

3. Jakie aktywności edukacyjne są zalecane dla wsparcia rozwoju 7-latka?

Podejmując się tego tematu, ważne jest by zapamiętać, że każde dziecko jest inne i rozwija się w swoim własnym tempie (i to nieważne, czy rozpatrujemy rozwój dziecka w wieku 7 lat czy 3 lat). Nie oznacza to jednak, że mamy pozostawić to swojemu biegowi. Dziecko, owszem, sobie poradzi, jednak nie zawsze tak jak powinno, a poza tym utraci poczucie bezpieczeństwa, co będzie rzutować na jego dalszy rozwój. Dlatego też:

• Nadal spędzaj ze swoim siedmiolatkiem czas. Chodźcie razem do kina, na rower lub na ryby.
• Pozwól na zorganizowanie czasu sam na sam w układzie: mama z córką i tata z synem. Nie chodzi o to, by wychować dziecko w ramach stereotypowych ról społecznych, ale by dziecko mogło nawiazać więź z rodzicem.
• Nawet jeśli dziecko potrafi już czytać, róbcie to razem.
• Wspólnie gotujcie, róbcie zakupy, przyszyjcie guzik, powieście i złóżcie pranie.
• Pozwól zrobić siedmiolatkowi niewielkie zakupy.
• Rysujcie, wycinajcie, układajcie klocki.
• Grajcie w gry planszowe i układajcie puzzle.
• Pomyślcie o pierwszym samodzielnym wyjeździe (np. na wakacyjny obóz).

Pamiętajcie też o tym, że rozwój dziecka to nie tylko kwestia nauki, ale też przystosowania do codziennego życia. Siedmiolatek może (i powinien):

• włączyć pralkę i zmywarkę,
• pościelić łóżko,
• obrać ziemniaki i jabłko ze skórki,
• posegregować i wyrzucić śmieci,
• odkurzyć swój pokój.

Znając milestones rozwojowe 7-latka, nie skupiaj się więc tylko na nich. Pamiętaj, że to nadal dziecko, które chce się beztrosko bawić i spędzać czas z kolegami. Potrzebuje też przestrzeni i swobody, co wymusza zaufanie mu i uczenie odpowiedzialności (np. przychodzenie o określonej godzinie z podwórka).

4. Jakie są znaki, które mogą wskazywać na opóźnienia w rozwoju u 7-letnich dzieci?

Jeśli cokolwiek niepokoi nas w rozwoju dziecka, warto zgłosić się do poradni psychologiczno-pedagogicznej (wizyty są bezpłatne, jednak obowiązują zapisy, a kolejki bywają długie). Tam pedagog i psycholog przeprowadzą badania i określą, czy dziecko rozwoja się w normie przewidzianej do wieku.

Warto też wiedzieć, że w niektórych przypadkach możliwe jest odroczenie obowiązku szkolnego o jeden rok szkolny (w przypadku dzieci z orzeczeniem o potrzebie kształcenia specjalnego: do 9. roku życia).