Pęcherzyk ciążowy

Pęcherzyk ciążowy to wypełniona płynem przestrzeń, zawierająca płód, jamę owodni i pozazarodkową jamę ciała. Już od około 4-6 tygodnia ciąży możliwe jest zobaczenie pęcherzyka ciążowego w badaniu USG (lepiej oglądać w USG dopochwowym). W tym czasie (od 5 i 1/2 tygodnia) lekarz powinien sprawdzić, czy zarodek jest dobrze zagnieżdżony, czy nie doszło do powstania krwiaka oraz czy bije serce. Około 6 tygodnia we wnętrzu pęcherzyka ciążowego kształtuje się pęcherzyk żółtkowy, który wydzielając progesteron, odżywia zarodek (pełni więc podobną rolę jak żółtko w jajku), zanim pojawi się łożysko.

1. Cykl miesięczny a płodność

W trakcie procesu dojrzewania, większość kobiet stopniowo staje się płodna. Oznacza to, że nasze jajniki zaczynają produkować komórki jajowe, zdolne do zapłodnienia.

Pierwsze cykle u dojrzewającej dziewczynki mogą być nieregularne i czasem bezowulacyjne. Owulacja jest indukowana i stymulowana za pomocą tzw. osi podwzgórze-przysadka-jajnik. Podwzgórze wydziela hormon GnRH, który pobudza przysadkę do wytworzenia FSH i LH.

Zadaniem FSH (hormonu folikulotropowego) jest m.in. pobudzanie dojrzewania pęcherzyków jajnikowych (pęcherzyków Graffa). Po osiągnięciu przez pęcherzyk odpowiedniej wielkości, jego komórki zaczynają produkować estrogeny (żeńskie hormony płciowe, których produkcja także stymulowana jest przez FSH), które mają wpływ na rozrost błony śluzowej i gruczołów w macicy.

Zobacz film: "Jak twój maluszek rozwija się w brzuchu?"

Drugim ważnym hormonem biorącym udział w cyklu miesięcznym jest hormon luteinizujący (LH), który pobudza komórkę jajową do osiągnięcia pełnej dojrzałości i powoduje, że pęcherzyk Graafa pęka, uwalniając komórkę jajową. Ten właśnie moment nazywamy jajeczkowaniem lub owulacją.

Gotowe do zapłodnienia jajo opuszcza jajnik i przedostaje się do jajowodu. W tym samym momencie hormony w dalszym ciągu intensywnie pracują nad błoną wyściełającą macicę, powodując jej rozrost. Dzieje się tak na wypadek, gdyby doszło do zapłodnienia komórki jajowej.

Kiedy gotowa do zapłodnienia komórka jajowa dostaje się do jajowodu, pozostałość po pęcherzyku Graafa przekształca się w ciałko żółte. Jeżeli chcesz wychwycić moment owulacji, możesz do tego celu użyć np. testów owulacyjnych, metody termiczno-objawowej itd.

Kobiety, które bardzo pragną dziecka, często zgłaszają się do lekarza w 3 lub 4 dniu po terminie spodziewanej miesiączki. Niejednokrotnie taka wizyta może je rozczarować, ponieważ jest to za wczesny etap, aby lekarz mógł coś jednoznacznie stwierdzić. Podobnie sprawa wykonywania badania USG na tak wczesnym etapie jest dyskusyjna.

Kobieta powinna na początku wykonać domowy test ciążowy lub dający bardziej miarodajne wyniki test laboratoryjny na badanie poziomu gonadotropiny kosmówkowej, tzw. hormonu ciążowego - beta-hCG - w surowicy krwi.

2. Badanie USG a rozwój wczesnej ciąży

Badanie USG stanowi przydatną metodę diagnostyczną w wielu sytuacjach klinicznych u kobiet w pierwszym trymestrze ciąży. Badanie to najczęściej jest wykonywane między 5 a 10 tygodniem ciąży.

W tym czasie można już uwidocznić ciążę na obrazie oraz potwierdzić jej lokalizację. Niejednokrotnie można także orientacyjnie określić wiek ciążowy oraz potwierdzić akcję serca płodu.

Badanie USG na etapie wczesnej ciąży przeprowadza się w celu: oceny prawidłowości rozwoju ciąży, stwierdzenia ilości zarodków, oceny stanu kosmówki i owodni, a także potwierdzenia obecności pęcherzyka ciążowego.

Jeśli można uwidocznić pęcherzyk ciążowy, to powinno się udokumentować jego lokalizację, ocenić, czy występuje pęcherzyk żółtkowy i zarodek. W pierwszym trymestrze ciąży za pomocą badania USG można także rozpoznać stany patologiczne, np. ciążę ektopową czy zaśniad groniasty.

Pod koniec 5 tygodnia ciąży średnica pęcherzyka ciążowego wynosi ok. 4,5 mm. Dodatkowo w tym okresie stwierdzamy obecność pęcherzyka żółtkowego, natomiast zarodek może być jeszcze niewidoczny (wykluczamy tym samym obecność zaśniadu groniastego).

Pęcherzyk żółtkowy produkuje progesteron – hormon, który odgrywa niezwykle ważną rolę w przygotowaniu organizmu kobiety do ciąży oraz, jeżeli nastąpi zapłodnienie, we wczesnym rozwoju zarodka.

Do 13 tygodnia wymiar ciemieniowo-siedzeniowy wzrasta średnio o 1,1 mm dziennie. Pod koniec 6 tygodnia ciąży widoczny jest zarodek o długości ok. 3 mm, a pod koniec 7 tygodnia jama owodni.

Widoczność zarodka na obrazie USG oraz jego wielkość można sprawdzić od około 6 tygodnia. Na tym etapie badający (metodą USG) kobietę lekarz odczytuje prawidłowość zagnieżdżenia pęcherzyka ciążowego. Informuje on także o czynności serca płodu i ewentualnych widocznych nieprawidłowościach, mogących zagrażać wczesnej ciąży.

Czynność serca płodu może zostać uwidoczniona pod koniec 5 tygodnia, natomiast zawsze powinna być widoczna pod koniec 9 tygodnia ciąży! Na dalszym etapie, podczas badania metodą USG można uwidocznić głowę i tułów zarodka. Do właściwej oceny i pomiaru długości zarodka używa się parametru CRL (wymiar ciemieniowo-siedzeniowy).

Od 11 tygodnia ciąży wyraźnie widoczne na obrazie stają się podstawowe cechy rozwoju kończyn, sznur pępowinowy, a także pierwsze punkty kostnienia kości. Głównie ze względu na niewielki rozmiar płodu, określenie i ocena wad wrodzonych na tym etapie ciąży polega jedynie na stwierdzeniu dużych nieprawidłowości, np. bezczaszkowia.

Widoczność pęcherzyka ciążowego na obrazie USG zależy w dużym stopniu od indywidualnego cyklu kobiety. Przy 28-dniowych cyklach miesiączkowych pęcherzyk ciążowy można uwidocznić około 32 dnia od pierwszego dnia ostatniej miesiączki. Natomiast poziom beta-hCG waha się w granicach od 217 do 7138 mIU/ml (5 tydzień).

Więcej na ten temat dowiesz się z artykułu: 4 tydzień ciąży - zmiany w organizmie, proces ciąży, rozwój dziecka.