Morfologia u dzieci

Badanie ma na celu między innymi określenie ilości białych krwinek. Są to komórki, które chronią organizm przed infekcją. Jeśli u dziecka rozwija się infekcja, białe krwinki atakują i niszczą bakterie, wirusy lub inne organizmy, które zaatakowały jego ciało. Białe krwinki są większe niż czerwone krwinki, ale ich liczba jest mniejsza. Gdy jednak organizm dziecka walczy z infekcją bakteryjną, ilość białych krwinek rośnie bardzo szybko. Liczba tych komórek pozwala wykryć infekcję lub ocenić, jak dobrze organizm radzi sobie z leczeniem raka. Oprócz ilości białych krwinek w czasie morfologii dokonuje się oceny typów tych komórek. Główne rodzaje białych krwinek to: neutrofile, limfocyty, monocyty, eozynofile oraz bazofile. Wszystkie typy białych krwinek odgrywają jakąś rolę w ochronie organizmu. Zbyt mało lub zbyt dużo poszczególnych rodzajów białych krwinek może wskazywać na infekcję, reakcję alergiczną lub toksyczną, a także na wiele chorób, na przykład na białaczkę. We krwi najwięcej jest zwykle neutrofili oraz limfocytów, przy czym dzieci do ósmego roku życia mają zazwyczaj więcej limfocytów niż neutrofili. Następnie zachodzą zmiany, w wyniku których dzieci mają więcej neutrofili niż limfocytów.

Właściwa ilość białych krwinek jest podobna dla dzieci i dorosłych, ale u noworodków liczba tych komórek jest znacznie większa. W ciągu dwóch pierwszych tygodni życia ilość białych krwinek maleje. Dla większości dzieci oraz dorosłych normą jest 4500-11 000 białych krwinek na mikrolitr. Dla kontrastu, u noworodków wartości te wynoszą zwykle 9000-30 000 białych krwinek na mikrolitr.

Morfologia bada również ilość czerwonych krwinek. Dostarczają one tlen z płuc do reszty ciała. Ponadto transportują dwutlenek węgla z powrotem do płuc, by organizm mógł się go pozbyć. Jeśli liczba czerwonych krwinek jest niska, co w praktyce oznacza anemię, organizm dziecka nie otrzymuje wystarczającej ilości tlenu. Z kolei jeżeli czerwonych krwinek jest zbyt dużo, mogą one zlepiać się i blokować niewielkie naczynia krwionośne.

Dzięki morfologii możliwe jest również ustalenie ilości płytek krwi. Są to najmniejsze komórki krwi, które odgrywają ważną rolę w procesie krzepnięcia krwi. W razie krwawienia płytki krwi łączą się i „zatykają” powstałą dziurę. Jeśli u dziecka jest zbyt mało płytek krwi, może dochodzić do niekontrolowanych krwawień.

Morfologia pozwala również ustalić hematokryt – objętość czerwonych krwinek we krwi. Hematokryt oraz hemoglobina (cząsteczka transportująca tlen i nadająca kolor czerwonym krwinkom) to dwa główne wyznaczniki anemii oraz policytemii.

Do badania krwi nie trzeba się przygotowywać, ale należy uprzedzić dziecko o szczegółach pobierania krwi. Osoba wykonująca badanie uciska górną część ręki dziecka, by zatrzymać przepływ krwi. Dzięki temu żyły w dolnej części ręki stają się większe i łatwiej nakłuć je igłą. Następnie osoba wykonująca badanie dezynfekuje miejsce nakłucia alkoholem i nakłuwa żyłę. Do igły dołączony jest mały pojemnik, który napełnia się krwią. Igła zostaje wyjęta, a do miejsca nakłucia przyciska się wacik. Dziecko powinno przytrzymywać go przez pewien czas, by w miejscu pobrania krwi nie pojawił się siniak. Pobieranie krwi nie jest bolesne, choć moment wkłucia igły nie należy do przyjemnych.

Warto pamiętać, że na wynik badania wpływ mają różne czynniki. Rezultat morfologii może być nie do końca wiarygodny, jeśli:

• ucisk ręki podczas pobierania krwi był długotrwały,
• dziecko przyjmuje leki zmniejszające liczbę płytek krwi,
• liczba białych krwinek lub trójglicerydów jest bardzo wysoka – w takiej sytuacji można uzyskać fałszywie wysoki poziom hemoglobiny,
• dziecko ma powiększoną śledzionę – może ona powodować niską liczbę płytek krwi lub białych krwinek,
• płytki krwi sklejają się w pobranej próbce.

Dzieci zwykle boją się pobierania krwi, ale gdy zachodzi podejrzenie infekcji i chorób, morfologia pomaga szybko i w miarę bezboleśnie wykryć wiele nieprawidłowości.