Matka na działalności gospodarczej – jakie prawa jej przysługują?
Przedsiębiorcze mamy pod względem prawa do urlopu macierzyńskiego i jego długości traktowane są na równi z pracownicami zatrudnionymi na etacie. Od 1 stycznia 2016 roku, dzięki nowelizacji Kodeksu pracy, kobieta prowadząca własną działalność może skorzystać z urlopu trwającego 20 tygodni. Zaletą jest fakt, że sześć tygodni może wykorzystać jeszcze przed porodem. Warto pamiętać, że zlikwidowany został dodatkowy urlop macierzyński, który obecnie włączono do urlopu rodzicielskiego. W czasie trwania urlopu macierzyńskiego matka ma prawo do pobierania stu procent kwoty zasiłku macierzyńskiego.
Zasiłek macierzyński
To chyba jeden z najbardziej kontrowersyjnych tematów ubiegłego roku. Po majowej nowelizacji ustawy o świadczeniach pieniężnych z ubezpieczenia społecznego w razie choroby i macierzyństwa, zmieniły się bowiem zasady wyliczania podstawy wymiaru zasiłku dla osób z działalnością podlegającym ubezpieczeniu chorobowemu krócej niż rok.
Wcześniej świadczenie przyznawane było już po uiszczeniu pierwszej składki ubezpieczenia. Otwierało to drogę licznym nadużyciom – kobiety na krótko przed porodem rejestrowały działalność, opłacały najwyższą możliwą składkę co najmniej za jeden pełny miesiąc poprzedzający miesiąc porodu i zyskiwały możliwość pobierania zasiłku wynoszącego nawet sześć tysięcy złotych miesięcznie. Wszystko odbywało się jednak w granicach prawa, co wymogło potrzebę zmian.
Nowelizacja okazała się krzywdząca zwłaszcza dla matek będących wówczas w ciąży, które z powodu krótkiego czasu pomiędzy publikacją nowego aktu prawnego a jego wejściem w życie, nie mogły przygotować się do zmian. Po fali protestów ustawę poprawiono.
Zasiłek macierzyński na nowych zasadach
Wysokość zasiłku ustalana jest zatem na podstawie średniej składek opłacanych przez 12 miesięcy, czyli tak samo jak w przypadku kobiet zatrudnionych w ramach umowy o pracę lub umowy zlecenia. Natomiast w przypadku, kiedy działalność prowadzona jest krócej niż rok, a kobieta decyduje się na najwyższą możliwą składkę (co zdarza się najczęściej, bo jest najbardziej opłacalne), miesięczna kwota zasiłku jest obliczona na podstawie liczby miesięcy, w których składki były płacone.
Upraszczając – jakie składki, taki zasiłek. W ciągu pierwszych dwóch lat prowadzenia działalności składka może wynosić minimum 30 proc. minimalnego wynagrodzenia brutto (w tym roku jest to 1850 złotych). Podstawa wynosi zatem 555 złotych, a więc składki rozkładają się następująco:
108,34 zł – ubezpieczenie emerytalne (19,2 proc. z 555 złotych),
44,40 zł – ubezpieczenie rentowe (8 proc.),
9,99 zł – ubezpieczenie wypadkowe (1,8 proc., kiedy firma ubezpiecza nie więcej niż 9 osób),
13,60 – ubezpieczenie chorobowe (2,45 proc.).
Suma składek łącznie wynosi 176,33 zł.
W następnych latach składka nie może być niższa niż 60 proc. przeciętnego wynagrodzenia miesięcznego i nie wyższa niż 250 proc tej kwoty. W zależności od tego, jak wysokie składki będzie opłacać kobieta, może ona otrzymać od jednego do nawet siedmiu tysięcy złotych zasiłku. Jeśli po wyliczeniach okaże się, że przedsiębiorczej mamie przypada mniej niż tysiąc złotych, różnica zostanie pokryta przez ustawodawcę.
Urlop rodzicielski
Prawo do urlopu rodzicielskiego mają jedynie te z przedsiębiorczych matek, które decydują się na regularne płacenie składki chorobowej.
Zgodnie z nowymi przepisami trwa on 32 tygodnie, nie zaś 26, jak miało to miejsce do tej pory. Jeżeli matka zdecyduje się na urlop rodzicielski, musi zastanowić się nad tym, w jakiej formie będzie korzystać z zasiłku macierzyńskiego. Do wyboru ma dwie opcje. Przez cały czas trwania urlopu może pobierać 80 proc. kwoty bądź przez okres pierwszych 26 tygodni – 100 proc. przewidzianej dla niej sumy, a w pozostałym okresie – 60 proc.
