Leki rozluźniające
Zdarza się, że podczas porodu wykorzystywane są różne środki farmakologiczne. Jednym z nich jest oksytocyna – jest to hormon tylnego płata przysadki, który powoduje skurcze macicy. Oksytocyna podawana jest, aby wywołać lub wzmocnić skurcze macicy lub tuż po urodzeniu dziecka, aby macica obkurczyła się – przyspiesza wydalenie łożyska i zmniejsza krwawienie. Kobieta może również otrzymać leki rozluźniające (spazmatolityczne), ułatwiające rozwieranie, łagodzące ból szyjki macicy.
Podczas pierwszego etapu porodu szyjka macicy rozwiera się. Może to trwać od kilku do kilkunastu godzin. Kiedy cały ten proces zaczyna się, kobieta odczuwa pierwsze regularne skurcze. Można je określić jako takie specyficzne ćwiczenia rozciągająco-wygładzające szyjki. W miarę rozwierania szyjki skurcze porodowe nasilają się i występują częściej. Początkowo trwają 40 sekund, natomiast gdy szyjka ma ponad 5 centymetrów rozwarcia mogą trwać nawet minutę i pojawiać się co 3. Jest to etap trudny dla kobiety i bolesny. Wtedy też mogą zostać podane leki rozkurczowe.
1. Czym są środki rozkurczowe?
Są to środki, które działają rozkurczowo na mięśnie gładkie i znoszące stany spastyczne. Powodują one zwiotczenie mięśni gładkich przewodu pokarmowego, dróg żółciowych i moczowych oraz narządów rodnych. Działają bezpośrednio na mięśnie gładkie lub poprzez układ wegetatywny. Leki działające bezpośrednio rozkurczają mięśnie wszystkich narządów. Należą do nich alkaloidy izochinolinowe opium (np. papaweryna), azotyny i azotany (np. nitrogliceryna), barbiturany oraz metyloksantyny (pochodne: teofiliny i teobrominy).
Wśród leków rozkurczowych wyróżnić można:
- spazmolityki naczyniowe – powodujące rozszerzenie naczyń krwionośnych; stosowane są w chorobie nadciśnieniowej, chorobie wieńcowej, schorzeniach naczyń obwodowych; należą tutaj leki: porażające układ adrenergiczny, porażające zwoje układu wegetatywnego, pobudzające układ parasympatyczny, działające bezpośrednio;
- spazmolityki przewodu pokarmowego – rozkurczające mięśniówkę przewodu pokarmowego i dróg żółciowych; stosowane są w chorobie wrzodowej, kolkach jelitowych, wątrobowych, zaparciach spastycznych itp.; należą tutaj leki: porażające układ parasympatyczny (np. atropina), pobudzające układ sympatyczny (np. oktopamina), działające bezpośrednio;
- spazmolityki układu oddechowego – rozkurczające mięśnie oskrzeli; stosowane są w dychawicy oskrzelowej i stanach skurczowych oskrzeli; należą tutaj leki: pobudzające układ sympatyczny (np.: orcyprenalina, efedryna), porażające układ parasympatyczny, działające bezpośrednio (np. aminofiiina).
2. Po co podawać leki rozluźniające podczas porodu?
Leki spazmolityczne mają rozluźnić mięśnie, zmniejszyć odczuwany przez kobietę ból, pozwolić mięśniom macicy podczas porodu – w tym również szyjki macicy – łatwiej rozciągnąć się, zmniejszyć potrzebę wykonania nacięcia krocza, a także zmniejszyć ryzyko jego pęknięcia.
Podaje się je:
- drogą pozajelitową – iniekcje domięśniowe i dożylne (czasem ich działanie jest gwałtowne),
- doodbytniczo – czopki.
3. Efekty uboczne leków rozkurczowych
Niektóre z tych leków niosą ze sobą takie działania niepożądane jak:
- obniżenie ciśnienie krwi,
- przyspieszenie akcji serca (również u dziecka),
- przejściowe zaburzenia widzenia,
- nudności,
- ból w miejscu podania (szczególnie jeśli są podawane dożylnie).
Leki rozluźniające często łączone są z łagodnymi lekami przeciwbólowymi. Te ostatnie stosowane są u tych kobiet, które są bardzo wrażliwe na ból i nie potrafią sobie poradzić z uczuciem bólu, co negatywnie wpływa na postęp porodu. Niektóre z tych leków mogą być niekorzystne dla dziecka, dlatego nie mogą być podawane w zbyt dużych dawkach.
4. Inne zastosowanie leków rozkurczających
Leki rozkurczające wykorzystywane są również w innej sytuacji. Podawane są na podtrzymanie ciąży – przeciwdziałają skurczom macicy, które to skurcze mogą doprowadzić do poronienia lub przedwczesnego porodu. Do takich leków zalicza się na przykład no-spa, magnez, papaweryna, fenoterol.