Leki antydepresyjne a płodność
Leki przeciwdepresyjne dzielimy na kilka grup. W zależności od niej nieco inny jest mechanizm działania, jednak opiera się on na hamowaniu wychwytu zwrotnego noradrenaliny lub serotoniny. Chociaż działanie leków antydepresyjnych jest skuteczne, to jednak wymaga się ich długotrwałego stosowania. Jak każde leki, tak i antydepresanty nie są pozbawione skutków ubocznych. Niestety, podczas terapii niektórymi lekami przeciwdepresyjnymi może ucierpieć nasza płodność.
1. Jak działają leki antydepresyjne?
Leki antydepresyjne zwiększają przekaźnictwo noradrenergiczne i serotoninergiczne w ośrodkowym układzie nerwowym. Starsza grupa leków – TLPD, czyli trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne, działają nieselektywnie, hamując wychwyt zwrotny serotoniny, noradrenaliny i dopaminy w szczelinach synaptycznych, w wyniku czego nasilone jest działanie tych neuroprzekaźników na receptory znajdujące się na neuronach. Nowsze leki, jak SSRI, są to już selektywne inhibitory wychwytu, które działają tylko na serotoninę. Istnieją również leki działające tylko na NA. Znane są także nowe leki przeciwdepresyjne, tzw. atypowe, które wykazują odmienny mechanizm działania, a stosowane są w terapii depresji.
Leki przeciwdepresyjne stosowane są w depresjach różnego pochodzenia. Depresje dzielimy na depresje egzogenne, depresje endogenne i depresje o nieznanej etiologii. W zależności od rodzaju depresji stosowane są różne grupy leków. Tak więc TLPD głównie wskazane są w depresjach endogennych w przebiegu chorób afektywnych, a także w zaburzeniach depresyjnych, jak depresje nerwicowe, depresje reaktywne, niektóre choroby OUN czy uzależnienia. Depresje oporne na działanie TLPD to wskazanie do stosowania SSRI. Inhibitory MAO (inhibitory enzymów rozkładających NA i serotoninę) mają podobne zastosowanie, jednak ich zażywanie jest w pewnym stopniu ograniczone. Podczas terapii takimi lekami nie wolno spożywać produktów spożywczych zawierających tyraminę, tj. czerwonego wina, serów pleśniowych, orzechów. Leki te powodują interakcje z tyraminą w postaci groźnych skoków ciśnieniowych.
2. Jaki jest wpływ leków przeciwdepresyjnych na płodność?
Chociaż pozytywne działanie antydepresantów w leczeniu zaburzeń antydepresyjnych jest od dawna znane, to jednak pacjent nie zawsze jest świadomy wszystkich działań niepożądanych, jakie wiążą się z ich stosowaniem. Jednym ze skutków ubocznych jest wpływ na płodność zarówno kobiet, jak i mężczyzn. Zaburzenia płodności u kobiet polegają na tym, iż pod wpływem stosowania antydepresantów pojawiają się zaburzenia cyklu miesiączkowego. Mogą one mieć postać zaburzeń owulacji, wydłużenia cyklu miesiączkowego lub innych.
Antydepresanty wpływają także na płodność męską. Badania przeprowadzone w Wielkiej Brytanii wykonane na grupie testowej mężczyzn wykazały, iż leki antydepresyjne nie wpływają ani na liczebność plemników, ani na ich ruchliwość. Cechy morfologiczne, jak wielkość główki czy długość wici, także były prawidłowe. Niestety w badaniach genetycznych wykazano, że większość plemników leczonych pacjentów miało nieprawidłowe DNA – zwiększone pofałdowanie nici DNA w porównaniu z prawidłową. To ewidentnie powodowało u takich mężczyzn zaburzenia seksualne.
Marta Bednarska
