Leki antydepresyjne a płodność

Leki przeciwdepresyjne dzielimy na kilka grup. I choć bardzo pomagają, nie są pozbawione skutków ubocznych, wśród których są te mające związek z płodnością. Specjaliści są jednak zgodni, że zaburzenia psychiczne nie powinny być przeszkodą w realizacji życiowych celów cierpiących na nie osób, w tym posiadania dzieci. Sprawdzamy, gdzie znaleźć informacje na temat bezpieczeństwa stosowania leków antydepresyjnych w okresie próby zajścia w ciążę i jaki jest wpływ leków antydepresyjnych na płodność kobiet i mężczyzn.

1. Leki antydepresyjne a płodność

1.1. Jakie są najczęstsze leki antydepresyjne i ich skutki uboczne w kontekście płodności?

Leki antydepresyjne zwiększają przekaźnictwo noradrenergiczne i serotoninergiczne w ośrodkowym układzie nerwowym.

Starsza grupa leków – TLPD, czyli trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne, działają nieselektywnie, hamując wychwyt zwrotny serotoniny, noradrenaliny i dopaminy w szczelinach synaptycznych, w wyniku czego nasilone jest działanie tych neuroprzekaźników na receptory znajdujące się na neuronach.

Nowsze leki, jak SSRI, które uznawane są za najbezpieczniejsze, to selektywne inhibitory wychwytu, które działają tylko na serotoninę. Istnieją również leki działające tylko na NA. Znane są także nowe leki przeciwdepresyjne (tzw. atypowe) wykazujące odmienne mechanizmy działania, a stosowane są w terapii depresji.

1.2. Jakie są potencjalne wpływy leków antydepresyjnych na płodność?

Wiadomym jest, że zwiększony poziom stresu, lęku i depresji negatywnie wpływa na płodność (wpływają niekorzystnie na sekrecję hormonów cyklu płciowego oraz wzrost endometrium). Leczenie zaburzeń psychicznych jest zatem konieczne i stanowi pierwszy krok do podjęcia decyzji o powiększeniu rodziny.

Zanim jednak lekarz rozpocznie terapię, rozmawia z pacjentem i edukuje go w zakresie terapii z uwzględnieniem korzyści i ryzyka leczenia farmakologicznego. Zaleca też wsparcię psychologiczne lub psychoterapeutyczne, które jest bardzo ważne i stanowi alternatywne metody leczenia depresji bez wpływu na płodność.

1.3. Czy leki antydepresyjne mogą wpływać na zdolność zajścia w ciążę u kobiet?

Jednym ze skutków ubocznych leków antydepresyjnych może być wpływ na płodność zarówno kobiet, jak i mężczyzn. Pod wpływem stosowania antydepresantów pojawiają się zaburzenia cyklu miesiączkowego. Mogą one mieć postać zaburzeń owulacji lub wydłużenia cyklu miesiączkowego.

Bezpieczeństwo stosowania leków antydepresyjnych w okresie planowania ciąży to przede wszystkim ich odpowiedni wybór przez lekarza, który bierze pod uwagę objawy kliniczne depresji, dotychczasową historię leczenia przeciwdepresyjnego oraz profil bezpieczeństwa potencjalnego leku.

1.4. Czy leki antydepresyjne mają wpływ na płodność mężczyzn?

Leki antydepresyjne wpływają także na płodność męską. Badania przeprowadzone w Wielkiej Brytanii wykonane na grupie testowej mężczyzn wykazały, iż leki nie wpływają ani na liczebność plemników, ani na ich ruchliwość. Cechy morfologiczne, jak wielkość główki czy długość wici, także były prawidłowe. Niestety w badaniach genetycznych wykazano, że większość plemników leczonych pacjentów miało nieprawidłowe DNA – zwiększone pofałdowanie nici DNA w porównaniu z prawidłową. To powodowało zaburzenia seksualne.

2. Jakie są zalecenia dotyczące stosowania leków antydepresyjnych u osób planujących ciążę?

Kobiety w wieku rozrodczym, które współżyją i stosują leki antydepresyjne, muszą wziąć pod uwagę fakt zajścia w ciążę. Zdarza się też, że leczenie depresji w ciąży jest konieczne i wymaga farmakoterapii. Wiele osób bardzo się tego obawia, bo w powszechnej świadomości istnieje przekonanie, że jest to grupa bardzo silnych leków, które mają wpływ na dziecko i zagrażają jego rozwojowi.

Trzeba wiedzieć, że leczenie depresji pod kontrolą lekarza jest bezpieczne. Są leki, np. trójpierścieniowe leki przeciwdepresyjne, które w praktyce funkcjonują bardzo długo i znane są ich działania niepożądane. Wiadomo, że ich stosowanie, obok selektywnych inhibitorów wychwytu zwrotnego serotoniny (SSRI), jest najbezpieczniejszym wyborem w leczeniu depresji u kobiet w ciąży. Większość badań nie wykazała związku między ich przyjmowaniem w ciąży i rozwojem strukturalnych malformacji u płodu.

Są jednak badania, które wskazują, że ich przyjmowanie w III trymestrze ciąży wiąże się z większym ryzykiem zespołu niewydolności oddechowej, zaburzeń metabolicznych i endokrynologicznych u dziecka.