Komiks. Rozrywka z wartością dodaną
Jak komiksy wpływają na młode umysły?
Komiksy są formą rozrywki uwielbianą przez dzieci i młodzież od wielu pokoleń. Jednak niektórzy eksperci, a także rodzice, są zdania, że czytanie komiksów nie jest równoznaczne z czytaniem książek. Ponieważ komiksy to głównie obrazki i grafiki, przez lata panowało przekonanie, że nie mogą one pomóc dzieciom poprawić umiejętności czytania. Czy na pewno? Obecnie liczne badania pokazują, że czytanie komiksów i powieści graficznych przynosi wiele korzyści. Komiksy to uproszczone wersje narracji, co oznacza, że mogą rozwiązać problem niechęci do czytania książek. W dzisiejszych czasach dzieci mają krótki czas uwagi, dlatego najlepiej stosować różne podejścia do nauczania, uatrakcyjniać je, aby ułatwić im tę czynność. Często zdarza się, że książka nie jest dla dziecka szczególnie porywającym sposobem spędzania wolnego czasu. Komiks natomiast bywa dużo bardziej atrakcyjny, a dodatkowo przynosi zaskakujące korzyści. Jeśli problem z zachęceniem dziecka, by wzięło do ręki książkę, jest Ci znajomy, spróbuj z komiksem. Idealna na początek będzie seria „Mój pierwszy komiks 5+” wydawnictwa Egmont.
Dlaczego dzieci uwielbiają komiksy?
Gdy otworzysz dowolny komiks lub powieść graficzną, od razu stanie się oczywiste, dlaczego dzieci je kochają. Nie znajdziesz tam „suchych” stron ciasno zadrukowanych czarno-białymi literami. Zamiast tego komiksy pełne są kolorowych, dynamicznych obrazków, na których pojawiają się mniejsze ilości tekstu. Taki układ przemawia do dzieci, które często są wzrokowcami. Graficzna natura komiksów zdecydowanie bardziej odpowiada dzieciom, które lepiej znają telewizję i inne media wizualne niż tradycyjne książki.
Uwagę dzieci i młodzieży przykuwa także tematyka komiksów. Zazwyczaj historie są pełne akcji i przygód. Opowiadają o postaciach z dużymi aspiracjami, superbohaterach, którzy używają wartkiego, energetycznego języka.
Obecnie jednak podobny schemat bywa coraz częściej przełamywany. We wspomnianej serii wydawnictwa Egmont mamy do czynienia z sympatycznymi bohaterami zwierzęcymi, które bawiąc, uczą dzieci pozytywnych wzorców i wartości. 4 serie: „Pan Borsuk i pani Lisica”, „W cieniu drzew”, „Opowieści z Bukowego Lasu” oraz „Bartłomiej i Karmelek”, to świetny punkt wyjścia do obcowania najmłodszych ze słowem pisanym również ze względu na estetykę tych pozycji. Obrazki są atrakcyjne: nieprzesadnie dynamiczne i bardziej łagodne niż w komiksach dla starszych czytelników.
Komiks to nie tylko rozrywka
Wielu ludzi nie traktuje komiksów jako „pełnowartościowego” produktu. Deprecjonują ich wartość względem książek. Najczęściej nie zdają sobie oni sprawy z korzyści płynących z ich czytania. Komiksy od dawna stanowią dla czytelników źródło rozrywki i przyjemności. Co ciekawe jednak, ostatnie badania sugerują, że komiksy mogą nieść za sobą także inną wartość dodaną.
Eksperci językowi zbadali akt czytania komiksu i jego wpływ na umysł. Po wielu obserwacjach doszli do wniosku, że spędzanie czasu z historią rysunkową rozwija mózg! Do przekazywania informacji komiksy używają języka wizualnego. Okazuje się, że jest to dla dzieci równie dobry sposób na poprawę umiejętności czytania, komunikacji i funkcji poznawczych, co czytanie tradycyjnych książek. Jednym słowem – komiksy czynią odbiorcę mądrzejszym!
Warto przede wszystkim zwrócić uwagę, że mimo swojej wizualnej natury, komiksy i powieści graficzne, zawierają całkiem dużo tekstu. Czytelnicy muszą go właściwie rozszyfrować, przeanalizować i zrozumieć. Podobnie jak w przypadku tradycyjnych powieści, nadal muszą śledzić fabułę i rozwój postaci. Komiksy mają początek, środek i koniec, głównych bohaterów i punkt kulminacyjny. Czytanie treści, takich jak najnowsze propozycje wydawnictwa Egmont, może zatem wprowadzić dzieci w koncepcje struktury opowieści i rozwoju postaci. Może również pomóc w zrozumieniu nastroju, tonu, humoru, ironii itp. A tych elementów w żadnej ze wspomnianych serii nie brakuje. Perypetie zwierzaków w cyklu komiksów dla najmłodszych pełne są humoru, niespodziewanych zwrotów akcji, opisów uczuć bohaterów. Młody czytelnik musi jedynie podążać za interesującą fabułą – co w tym przypadku nie jest trudne – by rozwinąć swoje kompetencje czytelnicze.
8 powodów, dla których warto czytać komiksy
#1: Wzbogacenie słownictwa
Mimo że tekstu jest w nich mniej niż w tradycyjnych książkach, komiksy świetnie sprawdzają się jako narzędzie do zwiększania zasobu słownictwa. Wszystko przez obrazki, na których opiera się komiks. To one wspierają przyswajanie słów, bo dzięki nim dziecko lepiej zapamiętuje znaczenie.
#2: Zachęcenie do czytania
U początkujących czytelników, a także starszych dzieci, które zmagają się z nauką czytania i pisania, komiksy budzą zaufanie. Podczas gdy strona z nieprzerwanymi słowami może być zniechęcająca, niewielka ilość tekstu wraz ze wskazówkami kontekstowymi dostarczanymi przez ilustracje, pomagają dzieciom zrozumieć treść i cieszyć się historią. Nawet, jeśli nie potrafią rozszyfrować każdego słowa, do podążania za fabułą zachęcają ilustracje. Szczególnie, jeśli są tak piękne, jak w serii „Mój pierwszy komiks 5+”.
#3: Rozwijanie umiejętności wnioskowania
Wnioskowanie polega na czytaniu między wierszami. Wspiera ono poprawne rozumienie fabuły. Komiksy pomagają wizualizować czytany tekst, dzięki czemu dzieci lepiej rozumieją koncepcję przedstawionej historii. Przyczynia się to do rozwoju dodatkowych umiejętności istotnych podczas czytania i pisania, takich jak: rozumienie sekwencji wydarzeń, rozpoznawanie fabuły i wnioskowanie.
#4: Nauka w przystępnej formie
Komiksy w przystępny sposób mogą przekazać dzieciom wiedzę, która w innej formie może wydawać się mało interesująca lub zbyt skomplikowana. Czytanie komiksu, ze względu na swoją ciekawą formę i wciągającą historię, daje dziecku przyjemność, co pozytywnie wpływa na przyswajanie wiedzy. Tak pouczająca jest na przykład seria „W cieniu drzew”. W jej pierwszym tomie, „Jesień pana Zrzędka” odnajdujemy mnóstwo intersujących faktów dotyczących zmienności pór roku i ich znaczenia dla zwierząt leśnych.
#5: Nauczanie wartości
Komiksy są często uważane za nieprzydatne dla dzieci ze względu na nadmierną fantazję, zbytnią dynamikę, a nawet panujący w nich chaos. Należy jednak pamiętać, że odpowiednio dobrane pozycje mogą przekazywać wartościowe przesłania. W komiksach fabuła często oparta jest na wartościach takich jak empatia, praca zespołowa, pomoc innym czy wytrwałość. Szczególna pod tym względem jest seria „Pan Borsuk i pani Lisica”, która pokazuje młodemu czytelnikowi, że „inny” nie znaczy gorszy, a odmienność może być zaletą, nie wadą.
#6: Trening dla pamięci
Podczas czytania komiksu dziecko angażuje się w historię, która niejednokrotnie przedstawiana jest na wielu płaszczyznach czasowych i przestrzennych. Skłania to dziecko do rewidowania akcji i przypominania sobie wcześniej opisanych sytuacji. Pamięć odgrywa w tym ogromną rolę. Działania te pozwalają rozwijać mózg dziecka.
#7: Poszerzanie horyzontów
Komiksy bywają postrzegane stereotypowo – jako historie przedstawiające przygody superbohaterów. Istnieje jednak mnóstwo pozycji o całkiem innej tematyce. Podobnie jak książki, mogą opowiadać najróżniejsze historie, także dotyczące ważnych aspektów życia, wartości, uczuć, a dzięki temu poszerzać horyzonty dziecka. Tak też jest w przypadku wszystkich najnowszych serii wydawnictwa Egmont, które przekazują bardzo ważne wartości ukrywając ludzkie charaktery pod postacią zwierząt. Nie bez powodu komiksy te zyskały popularność i sympatię czytelników w wielu europejskich krajach.
#8 Komiksy jako inwestycja na przyszłość'
Najważniejsze jest jednak to, że gdy dzieci dorastają, czytają chętniej, jeśli uznają czytanie za rozrywkę. Komiks wydaje się natomiast doskonałym narzędziem, by przekonać dziecko, że czytanie może być przyjemne. W istocie badania pokazują, że dzieci, które czytają komiksy, chętniej i częściej sięgają także po inne materiały tekstowe. Zamiast więc przewracać oczami, gdy Twoje dziecko wybiera komiks zamiast książki, zachęcaj je do tego. Każdy środek jest dobry i ważny, jeśli może skłonić Twoje dziecko do spędzania większej ilości czasu ze słowem pisanym. Wybierz tylko odpowiednie pozycje, jak wspomniane serie „Mój pierwszy komiks 5+” i razem cieszcie się wspaniałymi historiami z wyjątkowymi ilustracjami.
Autorka: Ewa Sękowska-Molga - psycholog dzieci i młodzieży. Pracuje z dziećmi i młodzieżą prowadząc terapię w nurcie poznawczo-behawioralnym, a także z rodzicami prowadząc konsultacje wychowawcze. Mama 3 Synów. Na Instagramie prowadzi profil @mama_psycholog_dzieciecy, gdzie dzieli się wiedzą z zakresu wychowywania dziecka.