Jak poskromić „żywe srebro”?

Fakt, że nasze dziecko zachowuje się jak „żywe srebro”, nie oznacza jeszcze, że cierpi na zespół nadpobudliwości. Jeśli jednak chcemy się upewnić, czy na pewno tak nie jest, skorzystajmy z fachowej pomocy, zamiast przypinać dziecku zbędną łatkę.

• Właśnie tak pomożesz dziecku z ADHD
• Wymysł rodziców czy istnieje naprawdę?
• Te produkty podawaj nadpobudliwemu dziecku
• ADHD już u niemowląt? To możliwe
• Dziecko z ADHD w szkole. Musisz poznać te wskazówki

Nieuwaga – rodzice odnoszą wrażenie, że dziecko ich nie słucha, na bardzo krótko skupia uwagę, szybko przechodzi od jednej aktywności do drugiej, często zmienia zabawki, nie bawiąc się w sposób ukierunkowany żadną z nich. Nie kończy rozpoczętych czynności, nie stosuje się do poleceń, ma trudności z organizowaniem swoich zadań, wykazuje niechęć do ćwiczeń wymagających wysiłku umysłowego.

Impulsywność – dziecko działa bez zastanowienia, często przerywa i przeszkadza innym, nie potrafi czekać na swoją kolej, wyrzuca z siebie odpowiedzi na pytania.

Nadruchliwość – dziecko jest niespokojne, trudno za nim nadążyć, nie może znaleźć dla siebie miejsca czy spokojnie usiedzieć, opuszcza miejsce w sytuacjach, w których jest to niewłaściwe. Duża potrzeba ruchu sprawia, że często biega, wspina się, wierci na krześle, z trudem odpoczywa.

Zmniejszenie liczby rozpraszających bodźców

• łagodne barwy. Zadbaj o to, by pomieszczenie było w pastelowych, mało krzykliwych kolorach i panował w nim porządek;
• czyste biurko - mebel do odrabiana lekcji powinien znajdować się przy mało atrakcyjnej ścianie, a na nim leżeć jedynie rzeczy potrzebne do wykonania zadania;
• cisza: wyłączony telewizor, radio, komputer, telefon;
• spokojne otoczenie: dziecko powinno siedzieć daleko od okna lub tyłem do niego, w pobliżu nie powinny znajdować się atrakcyjne przedmioty np. gry, terrarium, ciekawe zabawki itp., pozostali członkowie rodziny szanują czas przeznaczony na naukę i dbają o ciszę.

Dobrze zaplanowany czas odrabiania lekcji

• dzielimy naukę na etapy: astawiamy minutnik odmierzający czas na ćwiczenia;
• natychmiastowe pochwały: po wykonaniu zadania chwalimy za dobrą pracę, doceniamy postępy;
• przywołanie uwagi: w chwili rozproszenia np. stukamy palcem w zeszyt, mówimy „zeszyt”;
• przeplatanie aktywności: na zmianę wykonujemy zadania mniej ciekawe i te atrakcyjniejsze;
• karta pracy: wspólnie tworzymy check–listy zadań do wykonania na dany dzień, biorąc pod uwagę możliwości koncentrowania się dziecka, odhaczając po kolei wykonane ćwiczenia, np. pakowanie tornistra, praca domowa.

Skuteczne wydawanie poleceń

• jedno polecenie naraz: unikaj wydawania zbyt wielu poleceń, których nie będziesz w stanie wyegzekwować;
• podejdź do dziecka i zdobądź jego uwagę: zadbaj o kontakt wzrokowy, zawołaj po imieniu, dotknij ramienia dziecka;
• poproś o powtórzenie polecenia: formułujemy jednoznaczne dwu-, trzywyrazowe polecenie i upewniamy się, czy dziecko je zrozumiało;
• egzekwujemy wykonanie zadania do końca: nie odchodzimy, dopóki dziecko nie wykona ćwiczenia do końca.

Wytyczanie zrozumiałych granic zachowania, reguł, zasad

• konsekwencja: stałe egzekwowanie wcześniej ustalonych zasad, daje dziecku poczucie bezpieczeństwa, a w przyszłości zaprocentuje dobrymi nawykami;
• realne wymagania: zbyt wysokie wymagania obniżają samoocenę oraz motywację, dlatego wybierajmy zadania, które mają szansę zakończyć się sukcesem;
• stały plan dnia: wspólnie przygotujcie plan dnia, według którego np. o godz. 16 zaczynamy odrabianie pracy domowej, po której następuje czas na zabawę.

Zapewnienie odpowiedniej ilości ruchu

• sport: zajęcia sportowe np. na basenie lub dużo ruchu na świeżym powietrzu zaspokoi część potrzeb dziecka nadruchliwego;
• przerwy na aktywność ruchową: podczas pracy domowej po każdym wykonanym zadaniu, pozwalamy na trochę ruchu np. 10 przysiadów, przejście przez cały przedpokój w podskokach, temperowanie kredek itp. Ważne jest wcześniejsze ustalenie, co dziecko może robić, żeby po przerwie spokojnie powróciło do pracy.
• dostosuj się do indywidualnych potrzeb dziecka: umożliwienie gniecenia gumowej piłki podczas wykonywania zadań, stanie na jednej nodze podczas słuchania opowiadania.

Przy pisaniu artykułu posiłkowałam się: Kendall, P. C. (2015). Zaburzenia okresu dzieciństwa i adolescencji. Przeł. J. Kowalczewska. Sopot: GWP; Kołakowski, A., Pisula A. (2014). Sposób na trudne dziecko. Sopot: GWP.

Artykuł powstał we współpracy z Klubem Rodzica.