Humory w ciąży
Humory w ciąży to efekt zmian hormonalnych zachodzących w ciele przyszłej mamy. Kobieta skarży się na różne dolegliwości ciążowe – mdłości, ospałość, znużenie, zmęczenie, zawroty głowy, które pogarszają jej nastrój i samopoczucie. 9 miesięcy ciąży to czas rozwoju płodu i przygotowań kobiety do macierzyństwa. Pojawiają się emocje, z którymi wcześniej kobieta nie musiała sobie radzić ani ich rozumieć. Od momentu poczęcia maluszka wszystko się powoli zmienia – hierarchia celów, priorytety, stosunek do partnera i siebie. A prawdziwa rewolucja nastąpi wraz z narodzinami dziecka, co również destabilizuje równowagę psychiczną ciężarnej.
1. Trudne emocje w czasie ciąży
Ciąża to bardzo ważny czas w życiu kobiety i jej partnera, ale także okres burzy hormonalnej, która pociąga za sobą huśtawkę emocjonalną ciężarnej. Raz kobieta cieszy się z faktu, że jest w ciąży, tryska energią i entuzjazmem, by zaraz siąść i płakać bez powodu. Zachowuje się co najmniej dziwnie – nie posiada się z radości na wieść o zajściu w ciążę i jednocześnie boi się porodu albo ma pretensję do partnera o ciążę.
Jest rozdrażniona, niepewna, pełna sprzecznych myśli i ambiwalentnych emocji. Raz pieszczotliwe mówi „Kocham cię”, by za chwilę zrobić awanturę o byle głupstwo. Ciąża stanowi wyzwanie nie tylko dla kobiety, ale też partnera, który musi radzić sobie z rozchwianiem emocjonalnym własnej żony. Za humory i dziwne zachcianki kobiet w czasie ciąży odpowiada przed wszystkim wyrzut hormonów, które decydują o utrzymaniu i rozwoju zarodka. Są to głównie progesteron, prolaktyna i estrogeny.
Wzmożona produkcja hormonów przez gruczoły dokrewne manifestuje się w różnego rodzaju nieprzyjemnych dolegliwościach i wahaniach nastroju. Kobieta może wydawać się niezrównoważona, łatwo się irytuje, skarży się na nudności, deklaruje, że schrupałaby dziwny zestaw kulinarny, np. ogórki ze śmietaną, wszczyna kłótnie i ma pretensje o wszystko wokoło. Jej nie najlepszy nastrój może dodatkowo pogarszać poczucie zmęczenia, permanentne znużenie i brak sił. Kobieta łatwo zmienia zdanie – raz mówi, że chce zjeść sałatkę, za chwilę ma ochotę na lody czekoladowe, raz – euforia, zaraz – skrajny pesymizm. Mężczyzna musi bardzo uważać, by nie zdenerwować swojej partnerki i uzbroić się w cierpliwość. Huśtawka nastrojów ciężarnej wynika przecież z osłabienia – organizm kobiety pracuje teraz za dwoje, co uzasadnia zmęczenie, szybkie męczenie się, konieczność regeneracji sił, np. popołudniową drzemką.
Gorsze samopoczucie przypada głównie na pierwszy trymestr ciąży. Kobieta może stracić ochotę na seks. Do tego wszystkiego dochodzą lęki i obawy o rozwój dziecka, o to, czy maluszek urodzi się zdrowy, jak będzie wyglądał poród, gdzie rodzić, jaką położną wybrać, w którym szpitalu zdecydować się na poród, jak zmieni się życie po narodzinach szkraba, co z pracą, jak będzie wyglądała sytuacja finansowa rodziny itp. Bez względu na fakt czy ciąża była chciana, czy dziecko raczej okazało się nieplanowaną wpadką, kobiety są zaskoczone ciążą, a potem przerażone wizją zmian związanych z narodzinami dziecka. Radość miesza się z paniką. Ogromne znaczenie w tym czasie ma wsparcie ze strony partnera, jego cierpliwość, wrażliwość i zrozumienie oraz opieka najbliższej rodziny.
2. Huśtawka emocjonalna w ciąży
Wahania nastroju mijają nieco w drugim trymestrze, kiedy kobieta zdąży oswoić się z ciążą i przyzwyczaić do pewnych dolegliwości. Zaczyna być dumna z faktu, że jest w ciąży i planować, jak będzie wyglądała rzeczywistość po narodzinach maluszka. Kobieta koncentruje się wówczas na swoim ciele, na zachodzących w nim zmianach, dystansuje się do wielu spraw, które niegdyś były priorytetowe, a teraz zeszły na dalszy plan. Najważniejsze zaczyna być dziecko. Wzrasta świadomość odpowiedzialności za rozwijające się pod sercem życie. Na początku ciąży panuje chaos myśli i niepewność, by pod koniec oczekiwań na narodziny dziecka mogła pojawić się skrystalizowana wizja macierzyństwa i deklaracja „Jak fajnie, że będę mamą”. Wraz ze zmianami nastroju ciężarnej kobiety następuje też zmiana perspektywy patrzenia mężczyzny, u którego daje się zaobserwować dumę z faktu poczęcia dziecka, a potem wzrost poczucia odpowiedzialności – za dziecko, żonę i rodzinę.
Dla mężczyzny ciąża kobiety to czas takiego przyspieszonego dojrzewania emocjonalnego. Okres oczekiwania na dziecko stanowi próbę wytrzymałości faceta – płacz i śmiech żony, gniew i radość – mężczyzna zaczyna się zastanawiać, jak da radę przetrwać przez 9 miesięcy skrajne zmiany samopoczucia swojej kobiety. Oczywiście, nie ma uniwersalnego modelu przebiegu ciąży. Czasem jest tak, że kobieta świetnie czuje się w pierwszym trymestrze, by zacząć doświadczać przykrych dolegliwości ciążowych w drugim trymestrze i skarżyć się, że drażnią ją zapachy, że ma awersję do niektórych pokarmów, że jest stale senna, że brzydko wygląda, że za dużo przytyła, że nie ma co na siebie włożyć. Obserwuje szereg zmian we własnym wyglądzie – zaokrąglający się brzuszek, poszerzające się biodra, powiększające się piersi. Może czuć się wówczas mało atrakcyjna seksualnie. Progesteron powoduje zmiany skórne, pojawiają się wypryski.
Inne kobiety z kolei rozkwitają w drugim trymestrze. Poprawia się cera, włosy i paznokcie. Czują się bardziej pociągające i mają apetyt na seks. Ciąża pozwala im poczuć się prawdziwymi kobietami. Wraz z ruchami dziecka stają się bardziej świadome, że odpowiadają za maluszka. Niektóre wykazują syndrom wicia gniazda – kupują ubranka dla dziecka, remontują pokoik, mobilizują partnera do malowania ścian itp. Kobieta może zacząć ciągle mówić o dziecku, być rozkojarzona, zapominać o ważnych sprawach. W trzecim trymestrze nasila się lęk przed porodem i strach przed tym, czy dziecko urodzi się zdrowe. Nasilają się też takie dolegliwości, jak: trudności w oddychaniu i poruszaniu się, opuchnięte nogi, ból kręgosłupa, zgaga, kumulacja wody w organizmie, parcie na pęcherz. Z jednej strony, kobieta czuje się niekomfortowo i chciałaby już urodzić, ale z drugiej strony boi się i chciałaby oddalić wizję porodu. Kobieta ponownie może stać się nieco bardziej humorzasta, a nawet przejawiać stany depresyjne, stąd konieczne jest zrozumienie najbliższych dla ciążowych emocji oraz towarzyszenie jej w chwilach niepokoju i oczekiwaniu na narodziny maluszka.