Jaki ojciec, taki syn
Wygląd, inteligencja, niektóre zachowania, a nawet choroby - to wszystko nasze dziecko może odziedziczyć w genach. Z 46 chromosomów, które otrzyma w momencie zapłodnienia, połowa pochodzi od matki, a druga od ojca. Nie oznacza to jednak, że podział będzie równy, ponieważ niektóre z genów są dominujące (silniejsze), a inne recesywne (słabsze). Oznacza to, że dziecko najprawdopodobniej odziedziczy ten, który dominuje.
Na następnym slajdzie zobaczysz WIDEO
Zobacz też: Monika chciała odlecieć. Zdiagnozowano u niej autyzm
Oczy
Kolor oczu
Ciemny kolor oczu jest cecha dominującą, jasny - recesywną. Wpływ genu dominującego uwidacznia się w wyglądzie fizycznym, nawet jeśli występuje on pojedynczo (został przekazany tylko przez jednego rodzica). Tymczasem geny recesywne, aby się ujawnić, muszą występować w parze (zostać przekazane od obojga rodziców). Dlatego też brązowookim rodzicom może urodzić się dziecko o niebieskich oczach, nie ma jednak możliwości, aby niebieskookim urodziło się dziecko o oczach brązowych.
Zobacz też :Jak wybrać laktator?
Kolor włosów
Podobnie jak w przypadku oczu, gen odpowiadający za ciemne włosy dominuje nad jasnym. Jednak nawet jeśli i ojciec, i matka mają ciemne włosy, istnieje 25 proc. prawdopodobieństwa, że dziecko urodzi się blondynem. Stanie się tak wówczas, gdy oboje rodziców posiadają po jednej kopii genów odpowiedzialnych za jasny kolor włosów. Recesywną cechą jest także rudy kolor włosów oraz to, czy są kręcone.
Na kolejnym sklajdzie zobaczysz WIDEO
6 cech ludzi sukcesu
Inne cechy zewnętrzne
Kształt uszu czy nosa również dziedziczymy w genach. W przypadku uszu - te z odstającymi płatkami są cechą dominującą, a te z przylegającymi - recesywną. Gen decydujący o garbatym nosie dominuje, jeśli więc jeden rodzic jest jego posiadaczem, dziecko odziedziczy taki kształt na 75 procent.
Skóra
Tu znowu ciemny kolor bierze górę nad jasnym odcieniem. Najlepiej widać to na przykładzie dzieci rodziców różnych ras. Czarnoskóry ojciec i matka o bladej karnacji i blond włosach spłodzą mulatka. W ekstremalnie rzadkich przypadkach zdarza się jednak, że czarnoskórym rodzicom urodzi się białe dziecko. Aby do tego doszło, kobieta i mężczyzna muszą jednak posiadać uśpione kopie genów rasy kaukaskiej. Szansa na to, że uwidocznią się u ich dziecka wynosi 1 do miliona.
Dziedziczne są również skłonności do powstawania znamion, pieprzyków czy łojotoku, a także cera sucha czy naczynkowa.
Wzrost
Istnieje wzór, który pozwala obliczyć prawdopodobny wzrost dziecka. W przypadku dziewczynek to wzrost mamy + wzrost taty - 13 i to wszystko dzielone przez 2, a w przypadku chłopca wzrost mamy + wzrost taty + 13 i całość podzielona przez 2. W przypadku wzrostu dużą rolę odgrywają jednak nie tylko predyspozycje genetyczne, ale czynniki zewnętrzne, takie jak dieta, przebyte choroby czy uprawianie sportów w okresie dojrzewania.
Inteligencja
Naukowcy twierdzą, że zależy od genów w 70 procentach. Dlaczego jednak bywa, że przeciętni rodzice płodzą dziecko, które z czasem okazuje się wybitne? Albo wyjątkowo uzdolniony ojciec i matka posiadają niczym niewyróżniające się potomstwo? Inteligencja jest bowiem swego rodzaju potencjałem, który można zwiększyć lub zmarnować. Bardzo duży wpływ mają na nią również warunki, w jakich dziecko jest wychowywane, odpowiednia stymulacja procesów poznawczych i myślowych, a także indywidualne cechy charakteru, takie jak np. konsekwencja czy lenistwo.
Zobacz też: 36. dziecko wybudzone w klinice "Budzik"
Patologiczne zachowania
Istnieje gen, który w przypadku mutacji jest odpowiedzialny za nieprawidłową reakcję na stres. Różne jego warianty wiąże się np. ze schizofrenią, nadmierną agresją, skłonnością do uzależnień czy depresją. Sprawę pogarsza fakt, że uzależnieni od alkoholu czy agresywni rodzice prawdopodobnie przekażą dziecku patologiczny wzorzec zachowań i reakcji, nawet jeśli maluch nie będzie posiadał wadliwego genu. Na to jednak większy wpływ będą miały ich metody wychowawcze, najczęściej pozostawiające wiele do życzenia. Pamiętajmy bowiem, że dziecko uczy się relacji z otoczeniem, naśladując rodziców, a to może mieć dla niego fatalne skutki.
Choroby
Niestety istnieje cały szereg schorzeń, które przekazywane są w genach. Aberracje chromosomowe (czyli nieprawidłowa liczba chromosomów) wywołują np. zespół Downa, zespół Edwardsa czy Pataua. W przypadku chorób jednogenowych, dziedziczy się jeden wadliwy gen, który z czasem może się ujawnić (np. pląsawica Huntingtona). Z kolei choroby wielogenowe jak miażdżyca, cukrzyca czy nadciśnienie mogą się pojawić u dzieci, ale również zostać zahamowane przez odpowiedni tryb życia i właściwą dietę. Istnieje również prawdopodobieństwo rodzinnego występowania nowotworów, nie dziedziczy się tu jednak samej choroby, ale pewnej skłonności do niej. Warto o tym wiedzieć i możliwie jak najwcześniej zastosować profilaktykę u dziecka.
Źródła
- na podstawie opracowania mgr inż. Katarzyny Schmidt