Przecinek przed "ale" - kiedy go stawiamy?

"Ale" najczęściej występuje w charakterze spójnika, może jednak być także partykułą, wykrzyknikiem lub rzeczownikiem.

Zwykle przed wyrazem "ale" stawiamy przecinek, istnieje jednak od tej reguły pewien wyjątek.

Wyraz "ale" w charakterze spójnika oznacza przeciwieństwo, odmienne treści zdań lub zdania, kontrast. Jego znaczenie zależy od intencji, w jakiej go używamy.

W tym przypadku przed "ale" zawsze stawiamy przecinek, myślnik lub średnik. Przykłady zdań z użyciem tego spójnika to np.:

• "Wykonała zlecenie, ale niedokładnie.";
• "Wprawdzie nie skarżyła się, ale niechętnie przystąpiła do pracy.";
• "Teraz jest miła, ale przed chwilą była oschła".

"Ale" w roli partykuły to wyraz wzmacniający, wyraża stosunek emocjonalny osoby wypowiadającej zdanie do jego treści, np. zaskoczenie, zdumienie, podziw.

Przed "ale" jako partykuła, zawsze stawiamy przecinek.

Przykładowe zdania z "ale" w roli partykuły:

• "Ale cudo!";
• "Ale wysoko";
• "Spójrz, ale szybko jedzie";
• "Dostałam prezent, ale jaki!"

"Ale" może występować także w roli wykrzyknika, gdy wyraża gwałtowne zaprzeczenie, np.:

• "Ale! Droga pani, proszę się uspokoić!";

Czasem "ale" jest celowo powtórzone, gdy osoba mówiąca zapowiada coś, o czym sobie właśnie przypomniała, np."

• "Ale, ale, my tu rozmawiamy, a czas leci";

W obydwu wymienionych przypadkach przed "ale" stawiamy przecinek.

Wyjątkiem od reguły stawiania przecinka przed "ale" jest użycie go w roli rzeczownika nieodmiennego, oznaczającego zastrzeżenie, konstatację, słabą stronę kogoś lub czegoś albo pewien brak. W tym przypadku nie stosujemy żadnego znaku interpunkcyjnego przed tym wyrazem.

Przykłady takich zdań, to np.:

• "Zawsze musi być jakieś ale";
• "Ona zawsze ma jakieś ale";
• "Ciężko pracowaliśmy, a oni dalej mieli jakieś ale".

Pamiętajmy zatem, że przed "ale" nie piszemy przecinka tylko wtedy, gdy wyraz ten występuje w charakterze rzeczownika.