Jak rozpoznać objawy depresji poporodowej?
Nie każde obniżenie nastroju po porodzie musi świadczyć o depresji poporodowej. Czasem to tylko okresowe przygnębienie, które określa się często mianem baby blues. Jeżeli jednak świeżo upieczona mama czuje się przybita, w „psychicznym dołku”, nie potrafi cieszyć się z kontaktów z dzieckiem, nie czerpie radości z opieki nad niemowlakeim, źle sypia, traci apetyt albo przeciwnie – tyje, boi się przyszłości i bezustannie towarzyszy jej napięcie psychiczne, to istnieje duże prawdopodobieństwo, że cierpi na depresję poporodową. Jakie są objawy depresji poporodowej i jak odróżnić kliniczną postać depresji po porodzie od baby blues?
1. Depresja poporodowa a baby blues
Osobom niedoświadczonym bardzo trudno odróżnić syndrom baby blues od depresji poporodowej. Pierwsza dolegliwość to okresowe obniżenie samopoczucia kobiety pod wpływem reakcji hormonalnej organizmu na poród. Burza hormonalna determinuje wahania nastroju, dlatego kobieta raz może się cieszyć, by zaraz zacząć płakać i popaść w niezrozumiałe przygnębienie. Po porodzie zachowania matek daje się podzielić na dwie główne fazy:
- taking in – faza ta występuje do dwóch-trzech dni od momentu urodzenia dziecka. W czasie tym kobieta może nie przejawiać zainteresowania dzieckiem. Jest smutna, zmęczona, drażliwa, skoncentrowana na sobie. Nie chce widzieć noworodka ani się nim zajmować;
- taking hold – faza ta występuje od trzeciego do dziesiątego dnia połogu. Młoda matka zaczyna zwracać uwagę na maluszka i próbuje się nim zajmować.
Pierwsze trzy dni od porodu, kiedy kobieta nie chce pielęgnować własnego dziecka, to naturalna reakcja, która dotyczy prawie 80 proc. młodych mam. Nie jest to jeszcze przygnębienie poporodowe, czyli baby blues. Syndrom baby blues może zacząć się od porodu, ale trwa znacznie dłużej, bo około 1,5-2 miesiące. Charakterystycznymi objawami baby blues są: utrata zainteresowania dzieckiem, zmęczenie, spadek samopoczucia, czasem pobudzenie, wzmożona aktywność i lęk. Baby blues mija samoistnie i nie wymaga leczenia farmakologicznego. Czym różni się baby blues od depresji poporodowej?
| DEPRESJA POPORODOWA | BABY BLUES | |
|---|---|---|
| Czas trwania | od kilku miesięcy do kilku lat | od około dwóch do sześciu tygodni |
| Siła objawów | od łagodnych do bardzo silnych | dość łagodne |
| Początek choroby | do roku po porodzie | zaraz po porodzie do około trzeciego tygodnia |
| Objawy osiowe | obniżenie nastroju, płaczliwość, niska samoocena, stany lękowe, utrata albo wzrost apetytu, bierność, apatia, smutek, zaburzenia snu, spadek libido, niechęć do działania | zmęczenie, wahania nastroju, niepewność, brak energii, drażliwość, nadmierna aktywność |
| Zagrożenie dla dziecka | w niektórych przypadkach chęć wyrządzenia krzywdy dziecku | nie |
| Częstotliwość występowania | 14-26 proc. | 26-85 proc. |
| Metody leczenia | farmakoterapia, psychoterapia, grupy wsparcia | ustępuje samoistnie |
2. Symptomy depresji poporodowej
Depresja poporodowa, chociaż nie występuje w Klasyfikacji Chorób i Problemów Zdrowotnych ICD-10 jako odrębna jednostka chorobowa, przypomina bardzo w swoim obrazie klinicznym inne zaburzenia depresyjne. Objawy depresji po porodzie daje się uporządkować w cztery kategorie, które odnoszą się do różnych sfer funkcjonowania człowieka.
| RODZAJ OBJAWÓW | OBJAWY DEPRESJI | | Objawy somatyczne (cielesne) | utrata lub wzrost apetytu, senność, nadmierne zmęczenie, problemy ze snem, częste budzenie się, brak zainteresowania seksem, czasem bóle brzucha i migreny | | Objawy emocjonalne | smutek, obniżenie nastroju, drażliwość, płaczliwość, utrata radości życia, niezdolność odczuwania przyjemności, przygnębienie, stany lękowe podobne do syndromu poporodowego stresu pourazowego | | Objawy motywacyjne | poczucie braku sensu życia, apatia, bierność, niechęć do działania i podejmowania decyzji, spowolnienie psychoruchowe | | Objawy poznawcze | pesymistyczne myślenie, poczucie beznadziei, przekonanie o własnej niekompetencji i bezwartościowości, niska samoocena, poczucie braku wyjścia z sytuacji, myśli samobójcze, czarnowidztwo, poczucie nie radzenia sobie |
Jeżeli świeżo upieczona mama dostrzega u siebie niektóre z powyższych objawów i zamiast cieszyć się z macierzyństwa, płacze i unika kontaktów z własnym dzieckiem, niezwłocznie należy udać się do specjalisty po pomoc.