Mocz u dzieci

Mocz u dziecka powinien być przejrzysty i mieć słomkowy odcień. Czasami w wyniku spożycia niektórych produktów spożywczych lub przyjmowania leków uryna zmienia odcień. Mocz może wówczas przybrać ciemny odcień, być zabarwiony krwią lub mętny. Jeśli taki stan utrzymuje się przez co najmniej dwa dni, należy wybrać się z dzieckiem do lekarza. Powodem nieprawidłowego wyglądu moczu może być bowiem choroba.

1. Jakie choroby zmieniają wygląd moczu?

Mętny, mleczny mocz jest zwykle oznaką infekcji dróg moczowych. U chorego dziecka może pojawić się również nieprzyjemny zapach uryny. Mleczny mocz może być również spowodowany obecnością bakterii, kryształków, tłuszczu, białych lub czerwonych krwinek albo śluzu. Natomiast ciemnobrązowa, ale przejrzysta uryna to oznaka zaburzenia wątroby, na przykład ostrego zapalenia wątroby lub marskości, które powoduje nadmiar bilirubiny w moczu.

Zobacz film: "Badanie Ph moczu"

Różowy, czerwony lub jasnobrązowy mocz może mieć swoje źródło w spożyciu buraków, jagód lub innych barwiących produktów spożywczych, ale może również oznaczać niedokrwistość hemolityczną, uraz nerek lub dróg moczowych, przyjmowanie niektórych leków, porfirię lub zaburzenia dróg moczowych powodujące krwawienie (zapalenie pęcherza, powiększona prostata, guz nerki lub pęcherza, gruźlica, kamienie w pęcherzu, infekcja nerek, rak nerki).

Ciemnożółty lub pomarańczowy odcień moczu może być wynikiem przyjmowania witamin z grupy B lub karotenu, niektórych leków lub środków przeczyszczających. Uryna może mieć także zielonkawe lub błękitne zabarwienie. Jest ono spowodowane spożywaniem sztucznie barwionych produktów spożywczych, a także obecnością bilirubiny, infekcjami dróg moczowych oraz przyjmowaniem leków zawierających błękit metylenowy.

Wizyta u lekarza z dzieckiem jest konieczna, jeśli:

• odcień moczu jest nieprawidłowy i nie można ustalić jego przyczyny,
• w urynie znajduje się krew,
• mocz jest przejrzysty i ciemnobrązowy, a dziecko wydala luźne, blade stolce i ma żółtą skórę oraz oczy,
• mocz jest różowy, czerwony lub brązowawy, ale nie na skutek spożywania niektórych produktów spożywczych lub leków.

2. Infekcje dróg moczowych u dzieci

Drogi moczowe to część ciała, która jest odpowiedzialna za wytwarzanie moczu i usuwanie go z organizmu. W skład dróg moczowych wchodzą nerki, pęcherz oraz moczowody. Kiedy do dróg moczowych dostaną się bakterie, może dojść do infekcji. Infekcje tego typu u dzieci ustępują zwykle bardzo szybko po wdrożeniu leczenia. Brak podjęcia stosownych kroków może jednak doprowadzić do trwałych uszkodzeń. Może dojść do zaburzeń funkcjonowania nerek, a nawet do ich niewydolności. Szczególnie duże ryzyko występuje u niemowląt i małych dzieci. Infekcje dróg moczowych mogą spowodować również poważną infekcję ciała znaną jako sepsa. Do zakażenia bakteriami żyjącymi w jelicie grubym może dojść w kontakcie stolca z cewką moczową. Jest to długa rurka, którą usuwany jest mocz z ciała. Bakterie dostają się cewką do pęcherza oraz nerek. W przypadku niemowląt i małych dzieci rozpoznanie infekcji dróg moczowych nie jest łatwe, gdyż tak małe dzieci nie są w stanie komunikować rodzicom, że odczuwają ból lub pieczenie podczas oddawania moczu. W takiej sytuacji rodzice powinni być czujni i nie lekceważyć następujących objawów: gorączki niespowodowanej grypą lub inną chorobą, nieprzyjemnego zapachu moczu, wymiotów oraz drażliwości u dziecka. U starszych dzieci najczęściej pojawia się ból lub pieczenie w chwili oddawania moczu, zwiększona częstotliwość wypróżniania się, utrata kontroli nad pęcherzem, czerwona, różowa, mętna lub nieprzyjemnie pachnąca uryna, ból pleców po jednej stronie lub ból dolnej części brzucha.

Do postawienia diagnozy konieczne jest badanie dziecka oraz ustalenie niepokojących symptomów. Konieczne jest zbadanie moczu dziecka. Na wyniki czeka się zwykle 1-2 dni, ale nawet przed otrzymaniem rezultatów lekarz przepisuje zazwyczaj leki zwalczające infekcję u dziecka. Kiedy maluch poczuje się lepiej, lekarz może zlecić dalsze badania, by ustalić, czy nie pojawiły się problemy w obrębie dróg moczowych.

Infekcje dróg moczowych leczy się za pomocą antybiotyków. Rodzice powinni trzymać się zaleceń lekarza i nie przerywać terapii w momencie, gdy dziecko poczuje się nieco lepiej. Długość leczenia antybiotykami jest uzależniona od choroby, wieku dziecka i rodzaju leku. W czasie leczenia dziecko powinno odpoczywać w domu i spożywać dużo płynów. Wskazane jest częste oddawanie moczu. Jeśli w ciągu dwóch dni od rozpoczęcia leczenia stan dziecka nie uległ poprawie, należy skontaktować się z lekarzem. Być może konieczna będzie zmiana leku.

3. Nietrzymanie moczu u dzieci

Nietrzymanie moczu u dzieci poniżej piątego roku życia jest stosunkowo częstym zjawiskiem. Jednak po piątych urodzinach coraz mniej dzieci ma ten problem. Około 10% pięciolatków, 5% dziesięciolatków i 1% osiemnastolatków doświadcza nietrzymania moczu. To zjawisko jest dwukrotnie częstsze u chłopców niż u dziewczynek. W przypadku dzieci po piątym roku życia częściej dochodzi do nocnego moczenia niż nietrzymania moczu w ciągu dnia. Niestety, nie wiadomo, co powoduje nocne nietrzymanie moczu. W większości przypadków ten problem jest złożony. Za nocne moczenie odpowiedzialny jest wolniejszy rozwój fizyczny, nadprodukcja moczu w nocy, brak zdolności do rozpoznawania pełnego pęcherza w czasie snu oraz napięcie. Wiele dzieci ma w rodzinie osoby zmagające się z tym problemem. W wieku 5-10 lat nocne moczenie może być wynikiem niewielkiej pojemności pęcherza, długiego spania oraz niewykształcenia sygnałów oznaczających pełny lub opróżniający się pęcherz. Ta forma nietrzymania moczu zwykle ustępuje samoistnie, w miarę jak pęcherz rośnie, a organizm lepiej radzi sobie z ostrzeganiem. Powodem nocnego moczenia może być również nadmierna produkcja uryny w czasie snu. U zdrowego człowieka w nocy ciało wytwarza więcej hormonu ADH, który spowalnia produkcję moczu. Jeśli organizm wytwarza zbyt mało ADH, pęcherz może być przepełniony. Jeśli dziecko nie wyczuwa tego, mimowolnie oddaje mocz. Duże znaczenie ma również stan psychiczny dziecka. Jeśli maluch ma za sobą stresującą sytuację, może w nocy nie panować nad pęcherzem. Ryzyko nietrzymania moczu jest znacznie większe u dzieci, których rodzice w dzieciństwie moczyli się w nocy. Jeśli oboje rodzice mieli ten problem, prawdopodobieństwo moczenia u dziecka wynosi aż 80%. Nocne moczenie może być także oznaką obturacyjnego bezdechu sennego lub problemów z budową dróg moczowych u dziecka.