Rodzaje zabaw dla dzieci
Są różne rodzaje zabaw dla dzieci: od najprostszych zabaw manipulacyjnych niemowląt, poprzez zabawy ruchowe - takie jak zabawa w berka, do złożonych zabaw tematycznych w dom czy naśladujących różne zawody. Tak naprawdę każda forma zabawy dziecka pobudza jego rozwój i wyobraźnię - nie musi być to zabawa edukacyjna z pomocą specjalnych zabawek. Czasem wystarczy po prostu pozostawić dziecko samo sobie, aby znalazło dla siebie zabawę.
1. Manipulacyjne i konstrukcyjne zabawy dla dzieci
Zabawy manipulacyjne dla dzieci to inaczej rodzaj zabaw nazywanych funkcjonalnymi lub czynnościowymi. W trakcie takiej zabawy dziecko niczego nie tworzy - to najmniej skomplikowana zabawa dla dziecka, także bardzo małego. Dziecko rozwija najbardziej podstawowe zdolności manualne. Mogą to być na przykład czynności takie jak:
- trzymanie w rękach zabawek,
- stukanie jednym przedmiotem w drugi,
- dopasowywanie klocków do otworów,
- chwytanie i przenoszenie przedmiotów,
- nakładanie krążków na podłużny stojak do tego przeznaczony.
Przez niektórych badaczy rozwoju dziecka zabawy manipulacyjne są nazywane zabawami manipulacyjno-badawczymi. Oznacza to, że te proste czynności wymienione powyżej to także forma „eksperymentowania” z nowo poznawanym światem.
Zabawy konstrukcyjne to zazwyczaj zabawa klockami lub przedmiotami, które można na sobie układać, tworząc coś większego. Ten rodzaj zabawy dla dzieci pojawia się dość wcześnie, już w wieku kilku lat. Początkowo dziecko buduje, by po chwili zniszczyć swoją budowlę, nie zwraca też uwagi na jej stabilność czy wygląd - na tym etapie ważny jest sam proces budowania. Z wiekiem efekt końcowy zaczyna mieć coraz większe znaczenie.
2. Ruchowe i tematyczne zabawy dla dzieci
Zabawy ruchowe dzieci są bardzo ważne dla ich prawidłowego rozwoju fizycznego. Zabawy ruchowe to takie czynności, jak:
- bieganie,
- skakanie,
- rzucanie piłką,
- rytmiczne chodzenie.
Każda z tych czynności rozwija inne umiejętności. Oprócz tego, podczas jednej zabawy można wykorzystywać kilka różnych form aktywności ruchowej - np. zabawa w klasy wymaga celnego rzucania kamyczkiem, skłonów oraz skakania. Zabawy tematyczne dla dzieci to inaczej zabawy naśladowcze, odgrywanie ról. Najbardziej popularną zabawą tematyczną, szczególnie wśród dziewczynek, jest zabawa w dom. Początkowo dziecko będzie samo udawało, że opiekuje się swoją lalką, jakby była jego dzieckiem. Chłopcy mogą np. przewozić samochodzikami różne przedmioty z jednego miejsca na drugie. W wieku przedszkolnym zaczyna się współpraca dzieci podczas tego rodzaju zabaw.
3. Dydaktyczne i terapeutyczne zabawy dla dzieci
Zabawy dydaktyczne najczęściej pojawiają się dość późno. Zabawy dydaktyczne dla dzieci są przygotowane przez ich rodziców lub nauczycieli. Są to rozrywki ćwiczące pamięć, umiejętność współpracy w grupie czy rozwiązywania problemów, mające jednak element zabawy. Zwykle są do nich potrzebne specjalne zabawki. Zabawy terapeutyczne są wskazane dla dzieci z wadami wrodzonymi i rozwojowymi. W zależności od rodzaju i nasilenia wady stosuje się różne techniki wspomagające rozwój dziecka. Funkcje zabaw terapeutycznych to np.:
- poprawa sprawności fizycznej dziecka,
- doskonalenie rozpoznawania wzrokowego,
- poprawa koordynacji ruchowej,
- doskonalenie słuchu,
- poprawa wydolności fizycznej dziecka,
- poprawa poczucia własnej wartości dziecka (dziecko zauważa, że potrafi coś zrobić samo).
Zabawa z dzieckiem niepełnosprawnym wymaga od opiekuna umiejętności obserwacji i cierpliwości. Dzięki zabawie można zauważyć, jakie są potrzeby i możliwości dziecka, także tego, które rozwija się odmiennie od innych. Daje to dużą satysfakcję rodzicom czy opiekunom.