Uznanie ojcostwa przed narodzinami dziecka - dlaczego warto to zrobić?

Jeśli zamężna kobieta rodzi dziecko, istnieje domniemanie, które wynika z przepisów prawa, że ojcem jest jej mąż. Dlatego po urodzeniu dziecka formalności związane z jego pojawieniem się na świecie są zredukowane do minimum - sprowadzają się do zarejestrowania w Urzędzie Stanu Cywilnego.

Jeśli natomiast matka dziecka jest niezamężna, wykazanie w dokumentach kim jest ojciec dziecka, wymaga nieco więcej aktywności. W takich przypadkach ustalenie ojcostwa określonego mężczyzny może nastąpić albo przez uznanie ojcostwa, albo na mocy orzeczenia sądu rodzinnego (sądowe ustalenie ojcostwa).

1. Uznanie ojcostwa przed narodzinami dziecka

Jednakże na szczęście w świetle przepisów kodeksu rodzinnego i opiekuńczego (art. 75. § 1) ojcostwo można uznać jeszcze przed urodzeniem się dziecka już poczętego.

Zobacz film: "Czego unikać w ciąży?"

W tym przypadku procedura wygląda tak, że rodzice powinni udać się do właściwego (według miejsca zamieszkania matki) Urzędu Stanu Cywilnego. Mężczyzna oświadcza przed kierownikiem urzędu, że jest ojcem dziecka, a matka dziecka potwierdza (jednocześnie albo w ciągu trzech miesięcy od dnia oświadczenia mężczyzny).

Podczas tej procedury kierownik Urzędu Stanu Cywilnego wyjaśnia rodzicom przepisy regulujące obowiązki i prawa wynikające z uznania, przepisy o nazwisku dziecka oraz różnicę pomiędzy uznaniem ojcostwa a przysposobieniem (adopcją) dziecka. Rodzice powinni mieć ze sobą dokumenty tożsamości. Przyszła matka powinna wykazać, że jest w ciąży, a więc musi mieć ze sobą aktualne zaświadczenie lekarskie o ciąży.

2. Jakie są skutki uznania dziecka poczętego?

Dziecko uznane, a jeszcze nie narodzone, ma tzw. warunkową zdolność prawną, która przejawia się m.in. w tym, że jest ono warunkowym spadkobiercą. Oznacza to, że gdyby ojciec, który je uznał, zmarł przed narodzeniem dziecka, będzie ono dziedziczyć po nim majątek (dziedzicznie ustawowe), o ile urodzi się żywe.

Z całą pewnością już w momencie uznania następuje nawiązanie stosunku pokrewieństwa z mężczyzną, który dokonał uznania. Ponadto daje to matce prawo do żądania, by mężczyzna wyłożył, jeszcze przed urodzeniem dziecka, odpowiednią sumę pieniężną na koszty utrzymania matki przez trzy miesiące w okresie porodu oraz na koszty utrzymania dziecka przez pierwsze trzy miesiące po urodzeniu.

Należy pamiętać, że uznanie wywoła pełne skutki dopiero z chwilą urodzenia się żywego dziecka. Prawa przysługujące mu dotąd tylko warunkowo przekształcają się bowiem w prawa bezwarunkowe, i to ze skutkiem wstecznym, obejmującym także okres przed narodzeniem.

W akcie urodzenia dziecka zostaną wpisane dane dotyczące ojca zgodnie z oświadczeniem o uznaniu. Będzie mu przysługiwała, na równi z matką dziecka, władza rodzicielska wobec noworodka, a zatem będzie on mógł podejmować decyzje, np. dotyczące zabiegów medycznych (co może być istotne, zwłaszcza gdy matka ze względów zdrowotnych nie będzie w stanie się tym zająć).

Od chwili urodzenia dziecko nosi nazwisko wskazane w zgodnych oświadczeniach rodziców, składanych jednocześnie z oświadczeniami koniecznymi do uznania ojcostwa. Rodzice mogą wskazać nazwisko jednego z nich albo nazwisko dwuczłonowe składające się z nazwiska matki i nazwiska ojca dziecka. Jeżeli nie złożyli zgodnych oświadczeń, nosi ono nazwisko dwuczłonowe.