Poznaj rodzaje antybiotyków

Należy wiedzieć, kiedy brać antybiotyk. Ogólna zasada jest taka, że leczenie antybiotykami powinno mieć miejsce tylko w przypadku, kiedy w grę wchodzi leczenie infekcji bakteryjnej lub rzadziej –grzybiczej. W związku z tym antybiotyki można podzielić na te o działaniu bakteriobójczym i działaniu bakteriostatycznym. Poszczególne grupy antybiotyków charakteryzują się różnymi mechanizmami działania. Antybiotyki mogą być pochodzenia naturalnego, półsyntetycznego lub syntetycznego. Najczęściej stosuje się te z grup penicylin, cefalosporyn i tetracyklin.

1. Podział antybiotyków ze względu na proces powstawania

Antybiotyki wytwarzane są przez drobnoustroje, które podawane w małych dawkach niszczą lub hamują rozwój innych mikroorganizmów. Ważne jest to, że nie powodują działania toksycznego u człowieka. Można je podzielić na trzy rodzaje:

• Antybiotyki naturalne – w swojej leczniczej formie są wytwarzane przez drobnoustroje. Do tych antybiotyków zaliczana jest penicylina.

Zobacz film: "Pomysły na wspólne, rodzinne spędzanie czasu"

• Antybiotyki półsyntetyczne – zostały wyizolowane z drobnoustrojów, a następnie poddane modyfikacjom chemicznym. Do antybiotyków półsyntetycznych zaliczane są penicyliny półsyntetyczne oraz cefalosporyny.

• Antybiotyki syntetyczne – mają swój pierwowzór w środowisku naturalnym, ale są w całości produkowane przez człowieka. Do antybiotyków syntetycznych zaliczamy chloramfenikol.

2. Jak działają antybiotyki?

Mechanizm działania antybiotyków może wydawać się skomplikowany. Jednak tak nie jest. Antybiotyki mogą mieć działanie bakteriobójcze lub bakteriostatyczne. W zależności od zastosowanego stężenia, mogą też wykazywać oba te działania na raz. Antybiotyki można też podzielić na spektrum ich działania:

• antybiotyki mające wąskie spektrum działania, w tym przypadku antybiotyk działa na jeden rodzaj drobnoustrojów lub na jedną ich grupę;

• antybiotyki mające szerokie spektrum działania, w tym przypadku antybiotyk działa na bakterie beztlenowe, ale także na Gram (-) oraz Gram (+).

Bez problemu możemy określić, kiedy brać antybiotyki, które mają działanie przeciwgrzybicze, takie jak nystatyna czy neomycyna. Kolejnym podziałem jest ten związany z mechanizmem działania antybiotyków, czyli:

• antybiotyki hamujące syntezę ściany komórkowych bakterii;

• antybiotyki uszkadzające strukturę i funkcję błony komórkowej bakterii;

• antybiotyki hamujące syntezę białek;

• antybiotyki hamujące syntezę kwasu foliowego;

• antybiotyki hamujące syntezę RNA i replikację DNA bakteryjnego.

3. Jakie antybiotyki stosować?

To, kiedy brać antybiotyk, zależy od tego, z jaką chorobą się zmagamy. Przede wszystkim należy pamiętać, że antybiotyki działają tylko na schorzenia, które zostały spowodowane przez bakterie. I tak penicyliny naturalne stosowane są w przypadku:

• zapalenia płuc;

• anginy;

• zapalenia opon mózgowych;

• zapalenia oskrzeli;

• zapalenia wsierdzia;

• zapalenia opłucnej;

• wystąpienia kiły;

• wystąpienia rzeżączki.

Natomiast w przypadku zakażenia gronkowcem stosowane są penicyliny izoksazolilowe. W przypadku zakażeń mieszanych układu moczowego, przewodu pokarmowego czy układu oddechowego stosowane są półsyntetyczne penicyliny.

Natomiast cefalosporyny stosuje się w przypadku zakażeń o różnym podłożu, ale najczęściej wykorzystywane są, kiedy penicylina nie jest skuteczna lub u pacjenta występuje nadwrażliwość na nią. W przypadku wystąpienia ciężkich zakażeń, które odporne są na inne antybiotyki, stosuje się monobaktamy lub karbapenemy.

W zwalczaniu gronkowca złocistego, a także drobnoustrojów, które są odporne na działanie innych grup antybiotyków, niezwykle pomocne są aminoglikozydy. Jeśli u chorego występują zakażenia dróg żółciowych, stosowane są tetracykliny. Pomimo że chloramfenikol wykazuje działania niepożądane, jest stosowany do leczenia duru brzusznego, duru plamistego i innych. Jest rzadko używany, ale czasem jest najlepszym i jedynym rozwiązaniem.