Znieczulenie ogólne - czym jest, ile trwa, wskazania

Znieczulenie ogólne to jedna z możliwości znieczulenia podczas operacji. Polega na podaniu narkozy, dzięki której pacjent w czasie zabiegu znajduje się w stanie głębokiego uśpienia. Co to jest znieczulenie ogólne? Jak wygląda wybudzanie z narkozy? Jakie są przeciwwskazania do znieczulenia ogólnego?

1. Znieczulenie ogólne - co to jest?

Znieczulenie ogólne (inaczej nazywane "narkozą") to najczęściej stosowana technika znieczulenia, przypominająca głęboki sen.

Na czym polega znieczulenie ogólne? Polega na zupełnym, kontrolowanym i odwracalnym zniesieniu bólu, świadomości, a w niektórych przypadkach także napięcia mięśniowego.

Zobacz film: "Bóle porodowe"

Do wprowadzenia pacjenta w znieczulenie ogólne stosuje się:

• leki przeciwbólowe;
• anestetyki, które powodują zniesienie świadomości i niepamięć; ich stałe podawanie w czasie zabiegu umożliwia utrzymanie odpowiedniej głębokości znieczulenia;
• leki zwiotczające, które powodują odwracalne porażenie mięśni szkieletowych i hamują odruchy bezwarunkowe; umożliwiają przeprowadzanie zabiegów np. laparoskopowych; nie w każdym przypadku są jednak konieczne.

Z uwagi na typ zastosowanych środków możemy wyróżnić następujące rodzaje znieczulenia ogólnego:

• znieczulenie ogólne wziewne (znieczulenie ogólne dotchawicze);
• znieczulenie ogólne dożylne;
• znieczulenie ogólne złożone.

Czy narkoza jest bezpieczna? Znieczulenie ogólne to procedura monitorowana przez personel medyczny, w której najważniejsze jest bezpieczeństwo chorego. Wymaga specjalistycznej wiedzy, doświadczenia anestezjologa oraz odpowiedniego sprzętu medycznego i w większości przypadków jest bezpieczna.

2. Znieczulenie ogólne - jak działa?

Jak działa narkoza? Znieczulenie ogólne działa na cały organizm pacjenta i jest stosowane w sytuacjach, gdy znieczulenie miejscowe lub znieczulenie przewodowe nie są wystarczające, aby zapewnić komfort i bezpieczeństwo chorego.

Ogólne znieczulenie polega na podaniu narkozy, która pozwala pacjentowi podczas operacji pozostać w uśpieniu. Stan ten różni się jednak od normalnego snu, ponieważ osoba poddawana operacji nie odczuwa żadnych działań dokonywanych podczas zabiegu. Celem znieczulenia jest zniesienie bólu i dotyku w czasie przeprowadzania zabiegu.

Ile trwa znieczulenie ogólne? Jest to zależne od rodzaju wykonywanego zabiegu i stanu pacjenta.

3. Wady znieczulenia ogólnego

Do znieczulenia ogólnego konieczna jest intubacja, czyli wprowadzenie specjalnej rurki do dróg oddechowych, tak, by umożliwić oddychanie. Po zabiegu pacjent może odczuwać ból i dyskomfort gardła.

Możliwe są także inne powikłania po narkozie. Powikłania po znieczuleniu ogólnym to m.in.:

• zawroty głowy;
• zaburzenia rytmu serca;
• problemy z oddychaniem;
• powikłania ze strony układu oddechowego i krążenia;
• ryzyko reakcji anafilaktycznej na lek znieczulający;
• problemy z oddawaniem moczu.

4. Zalety znieczulenia ogólnego

Dużą zaletą znieczulenia ogólnego jest jego natychmiastowe działanie. Ponadto:

• brak świadomości i bólu;
• pełna kontrola stanu chorego;
• eliminacja lęku u pacjenta;
• skuteczność oraz precyzja;
• wygodne przygotowanie pacjenta.

5. Kiedy stosuje się znieczulenie ogólne?

Znieczulenie ogólne stosuje się w sytuacjach, gdy konieczne jest wyłączenie świadomości pacjenta i całkowite unieruchomienie go podczas operacji czy też innych zabiegów medycznych.

Znieczulenie ogólne jest stosowane także wtedy, gdy inny rodzaj znieczulenia nie jest wystarczająco skuteczny lub nie jest możliwy z uwagi na charakter zabiegu, lub stan chorego.

Znieczulenie ogólne stosujemy w przypadku:

• operacji chirurgicznych;
• endoskopii i badań diagnostycznych;
• skomplikowanych zabiegów stomatologicznych;
• zabiegów naprawczych (np. repozycja nosa).

Znieczulenie ogólne jest stosowane także w przypadku zabiegów nieoperacyjnych jak np. bronchoskopia.

6. Jakie są główne rodzaje leków stosowanych w znieczuleniu ogólnym?

Do wprowadzenia chorego w stan uśpienia potrzebne są leki - anestetyki, które dzielimy ze względu na sposób podania na:

• anestetyki dożylne;
• anestetyki wziewne.

Anestetyki dożylne dzielimy na:

• nasenne (benzodiazepiny, ketamina, etomidat, barbirturany);
• opioidy (morfina, refimentanyl, sufentanyl, fentanyl);
• zwiotczające mięśnie (pankuronium, wekuronium, atrakurium).

Anestetyki wziewne dzielimy na:

• podtlenek azotu;
• sewofluran;
• halotan;
• desfluran;
• izofluran;
• enfluran.

Idealny anestetyk powinien:

• szybko pozbawiać świadomości;
• działać przeciwbólowo;
• zwiotczać mięśnie;
• zapewniać stabilizację układu krążenia;
• nie powodować depresji oddechowej;
• nie gromadzić się w organizmie.

7. Jakie są główne etapy procedury znieczulenia ogólnego?

Jak wygląda znieczulenie ogólne? Etapy znieczulenia ogólnego:

• premedykacja - podanie leków uspokajających;
• indukcja znieczulenia - wprowadzenie pacjenta do znieczulenia (na tym etapie stosowane jest znieczulenie wziewne lub dożylne);
• podtrzymanie znieczulenia - podczas trwania operacji pacjent otrzymuje następne dawki leków zwiotczających mięśnie, nasennych i przeciwbólowych;
• wybudzenie pacjenta - na tym etapie stosowane są leki odwracające działanie podanych wcześniej leków znieczulających.

8. Jakie są przeciwwskazania do znieczulenia ogólnego?

Znieczulenie ogólne - przeciwwskazania:

• problemy z krzepliwością krwi oraz przyjmowanie leków przeciwzakrzepowych;
• alergia na anestetyki;
• schorzenia w zakresie układu nerwowo-mięśniowego;
• znaczne odwodnienie organizmu;
• problemy skórne w okolicy miejsca podania znieczulenia.

Zastosowanie narkozy u osób cierpiących na choroby przewlekłe także może nie być do końca bezpieczne, zwłaszcza gdy ich stan nie jest wyrównany. Wyjątkiem są sytuacje zagrożenia życia, które wymagają natychmiastowego działania.

Ostateczną decyzję dotyczącą bezpieczeństwa zastosowania znieczulenia ogólnego podejmuje lekarz anestezjolog.

9. Jakie przygotowania są potrzebne przed znieczuleniem ogólnym?

Do zabiegu w znieczuleniu ogólnym konieczne jest wcześniejsze odpowiednie przygotowanie.

Przed zabiegiem:

• wskazana jest kontrola u lekarza pediatry lub internisty, który prowadzi pacjenta, zna historię jego chorób i jest w stanie stwierdzić, czy ogólny stan zdrowia pacjenta nie jest przeciwwskazaniem do zabiegu; lekarz ten wystawia najczęściej skierowanie do szpitala na zabieg;
• pacjent powinien wykonać badania diagnostyczne, takie jak: grupa krwi z Rh, morfologia krwi, mocz ogólny, czynniki krzepnięcia i krwawienia;
• chory powinien wykonać dodatkowe badania zlecone przez lekarza (ich rodzaj i ilość są ustalane indywidualnie dla każdego pacjenta i zależą od konkretnego przypadku);
• należy sprawdzić kalendarz szczepień - szczególnie ważne jest szczepienie przeciw żółtaczce typu B;
• pacjent musi przestrzegać postu przed planowanym znieczuleniem ogólnym - nie może spożywać jedzenia ani pić płynów w określonym czasie przed operacją, aby zmniejszyć ryzyko zachłyśnięcia się resztkami pokarmu podczas znieczulenia, co może prowadzić do poważnych komplikacji;
• pacjent powinien poinformować anestezjologa o wszystkich przyjmowanych lekach, suplementach, witaminach i innych substancjach; w niektórych przypadkach może okazać się konieczne chwilowe zaprzestanie przyjmowania niektórych leków;
• jeśli znieczulenie ogólne ma być stosowane podczas operacji, pacjent musi przestrzegać wszelkich instrukcji operacyjnych, takich jak mycie ciała, usunięcie biżuterii i innych przedmiotów metalowych oraz ubranie się w odpowiedni strój do operacji.

10. Jakie są różnice między znieczuleniem ogólnym a znieczuleniem miejscowym i przewodowym?

Znieczulenie ogólne, miejscowe oraz przewodowe to trzy różne rodzaje znieczuleń, które są stosowane w zależności od potrzeb pacjenta i rodzaju zabiegu.

Jakie są różnice między tymi trzema rodzajami znieczulenia?

Znieczulenie ogólne wyłącza świadomość pacjenta i unieruchamia całe ciało. Chory nie odczuwa bólu ani dyskomfortu.

Znieczulenie to podawane jest dożylnie lub w formie gazów znieczulających. Stosowane jest głównie podczas skomplikowanych operacji, które wymagają głębokiego uśpienia i całkowitego unieruchomienia.

Znieczulenie miejscowe działa jedynie lokalnie. Pacjent pozostaje przytomny, ale nie odczuwa bólu w miejscu poddanym znieczuleniu.

Znieczulenie miejscowe jest podawane za pomocą zastrzyków lub maści na skórę, dokładnie tam, gdzie ma być przeprowadzony zabieg. Używane jest do m.in. usuwania zębów, szycia skóry, zabiegów kosmetycznych czy biopsji skóry.

Znieczulenie przewodowe (regionalne) jest podobne do znieczulenia miejscowego, ale działa na większy obszar ciała, który jest unieruchamiany i pozbawiony odczuwania bólu. Chory pozostaje przytomny.

Podawane jest poprzez wstrzyknięcie leku znieczulającego w okolicę konkretnego nerwu lub grupy nerwów. Stosowane jest m.in. podczas porodu (cesarskie cięcie) lub operacji na dolnej części ciała.

Wybór znieczulenia zależy od rodzaju zabiegu, stanu zdrowia pacjenta oraz wyboru lekarza i pacjenta.

11. Jak przebiega proces wybudzania po znieczuleniu ogólnym?

Proces wybudzania po tego rodzaju znieczuleniu jest monitorowany przez personel medyczny, aby zapewnić bezpieczny przebieg i komfort pacjenta.

Ile trwa wybudzanie z narkozy? Zwykle wybudzenie po narkozie następuje od kilku do kilkunastu minut po zakończeniu leczenia.

Proces ten przebiega w następujący sposób:

• zakończenie podawania znieczulenia;
• kontrola parametrów życiowych;
• przeniesienie do sali wybudzania;
• wybudzanie;
• kontrola bólu;
• obserwacja chorego na sali wybudzania;
• przeniesienie na oddział lub wypis do domu.

W niektórych przypadkach, zwłaszcza po bardziej skomplikowanych operacjach, pacjent może pozostać pod opieką medyczną przez kilka godzin lub dłużej, aż powróci do pełnej świadomości i stanu zdrowia.

12. Jakie są kroki w opiece pooperacyjnej po znieczuleniu ogólnym?

Pacjent po znieczuleniu ogólnym może odczuwać efekty uboczne, takie jak dezorientacja, nudności, senność, wymioty, chrypka i ból gardła, które mogą utrzymywać się jeszcze kilka dni po narkozie.

Środki znieczulające mogą wpływać na umiejętność oceny sytuacji, dlatego osoba po znieczuleniu ogólnym może nie być w stanie myśleć trzeźwo.

Jeśli chory po zabiegu wraca do domu, powinniśmy zadbać o jego bezpieczny powrót, najlepiej z bliską osobą samochodem lub taksówką, unikając transportu publicznego.

Z uwagi na jego stan, pacjent nie powinien w ciągu 24 godzin po zabiegu:

• zajmować się dziećmi lub innymi osobami pozostającymi pod jego opieką;
• gotować;
• prowadzić pojazdów i obsługiwać maszyn;
• pić alkoholu;
• podejmować ważnych decyzji;
• publikować niczego w mediach społecznościowych.

Chory powinien po zabiegu dużo wypoczywać, aby w szybkim tempie wrócić do sprawności.