Rozsądna dyscyplina. Jakich błędów należy się wystrzegać?
Proces wychowania wymaga zastosowania odpowiedniego systemu nagród i kar. Racjonalna dyscyplina jest niezbędna, by właściwie ukształtować zachowanie dziecka – od tego zależy jego zdrowy rozwój i przyszłe relacje z innymi ludźmi. Rodzice nie zawsze są pewni, czy stosowane przez nich metody są właściwe. Oto najczęstsze błędy, jakie popełniają.
1. Brak konsekwencji
Co jest najgorszym wrogiem dyscypliny? Słowa niepoparte działaniami. Często zdarza się, że kiedy dziecko jest niegrzeczne, np. na placu zabaw, grozimy mu powrotem do domu, jednak kończy się na kilkukrotnie powtarzanych napomnieniach lub krzyku. Tymczasem maluch musi zapamiętać, że istnieje ścisły związek pomiędzy jego niedobrym zachowaniem a konsekwencjami. Jeżeli od razu wykonamy to, co zostało mu zapowiedziane, schemat ten zostanie utrwalony i następnym razem wystarczy tylko przypomnienie, że nie jesteśmy gołosłowni.
2. Transakcja wymienna
Przekupienie dziecka to kolejny, chętnie wykorzystywany przez rodziców chwyt. W sytuacji, kiedy maluch odmawia jedzenia lub wykonania pracy domowej, często obiecujemy mu, że jeżeli wywiąże się ze swoich zadań, dostanie coś słodkiego lub będzie mógł dłużej posiedzieć przed telewizorem. Takie postępowanie nie sprawdza się jednak na dłuższa metę.
Zamiast tego powinniśmy starać się umocnić wartość dobrego zachowania, które dziecku kojarzy się jedynie z katorgą, jaką trzeba przetrwać, by otrzymać nagrodę. Nie wahajmy się powiedzieć mu, że jesteśmy dumni z jego postępowania. Nie powinniśmy kryć także naszego rozczarowania, kiedy maluch zachowa się niewłaściwie Chociaż może być on przez to smutny, pomożemy mu rozwinąć sumienie.
3. Łamanie swoich zasad
Dziecko powinno mieć świadomość istnienia domowych reguł, których nie wolno łamać. Pamiętajmy jednak, że muszą one obowiązywać także rodziców. Maluchy są świetnymi obserwatorami i od razu zauważą, że mama czy tata się „wyłamuje”, a to poważny argument w dyskusji na temat jego złego zachowania. Tego typu niekonsekwencja godzi ponadto w nasz autorytet. A stąd już prosta droga do tego, by maluch stał się niesłowny. Receptą na właściwe zachowanie jest pozytywny przykład idący z góry.
4. Wybuchy złości
Wychowywanie aktywnego malucha wymaga wielkiej cierpliwości. Zdarza się jednak, że zmęczeni pracą rodzice nie są w stanie ani sekundy tolerować niepokornego szkraba i reagują zbyt impulsywnie, unosząc głos lub wysyłając go do swojego pokoju bez wcześniejszej rozmowy.
W sytuacjach, w których rzeczywiście padamy z nóg i po prostu nie mamy sił wchodzić z maluchem w jakąkolwiek dyskusję, po prostu odpuśćmy. Weźmy głęboki oddech, policzmy do dziesięciu lub – jeżeli mamy pewność, że dziecko jest bezpieczne – po prostu zmieńmy pomieszczenie. Bystry malec od razu wyczuje, że coś jest nie tak i niespodziewany brak zainteresowania z pewnością podziała na niego uspokajająco.
Każdemu rodzicowi zdarzają się błędy i jest to całkowicie naturalne. Ważne jest jednak, by uświadomić sobie, co poszło nie tak i postarać się nie dopuścić ponownie do takiej sytuacji. Tak wypracowany system pomoże nam wychować człowieka, który będzie potrafił szanować innych i doceniać to, co dla niego robią.