Trwa ładowanie...

Czym jest azoospermia?

Avatar placeholder
14.06.2023 21:37
Czym jest azoospermia?
Czym jest azoospermia?

Całkowity brak plemników w nasieniu nazywany jest fachowo azoospermią. Taka diagnoza to dla mężczyzny informacja, że jest niepłodny. Na zaburzenia tego typu cierpi 1 proc. całej populacji męskiej. Czy azoospermię można leczyć i czy pacjenci mają jakąkolwiek szanse na szczęśliwe ojcostwo?

spis treści

1. Seminogram – czyli badanie nasienia

Azoospermię diagnozuje się poprzez analizę nasienia, inaczej seminogram lub badanie seminologiczne. Umożliwia ono ocenę wielu właściwości plemników. Istotna będzie ich liczba, szybkość poruszania się, budowa, a także lepkość, zapach czy wreszcie czas upłynnienia ejakulatu.

Jeżeli w oglądanej pod mikroskopem kropli ejakulatu nie potwierdzi się obecności plemników, nasienie trzeba umieścić w specjalnej wirówce i odwirować.

Zobacz film: "Choroby, na które powinnaś się zaszczepić przed ciążą"

W powstałym w ten sposób osadzie komórki powinny być już lepiej dostrzegalne. Jeśli w dalszym ciągu w obrazie mikroskopowym nie uda się ich jednak zobaczyć, jest to już podstawa do postawienia diagnozy.

2. Poznaj przyczynę swojego problemu…

Azoospermia może być spowodowana wieloma czynnikami, w tym zaburzeniami hormonalnymi i wadami genetycznymi
Azoospermia może być spowodowana wieloma czynnikami, w tym zaburzeniami hormonalnymi i wadami genetycznymi

Stwierdzenie azoospermii to nie wszystko. Po dokonaniu rozpoznania warto się jeszcze zastanowić nad przyczyną takiego stanu rzeczy. Będzie to bardzo ważne, choćby z uwagi na ewentualne leczenie. Brak plemników w spermie może być spowodowany m.in. zaburzeniami hormonalnymi, stanami pozapalnymi, chorobami nowotworowymi i towarzyszącą im chemioterapią,  napromieniowaniem, niezdrowym trybem życia i wreszcie wadami o podłożu genetycznym.

3. Azoospermia obstrukcyjna i nieobstrukcyjna – w czym tkwi różnica?

Wyróżnia się dwa rodzaje azoospermii: obstrukcyjną (z jęz. ang. Obstructive Azoospermia) oraz nieobstrukcyjną (z jez. ang. Non Obstructive Azoospermia). Pierwsza wynika najczęściej z niedrożności przewodów nasiennych, druga polega na nieprawidłowościach w produkcji komórek płciowych.

4. Za azoospermię mogą odpowiadać mutacje genetyczne

Do wystąpienia azoospermii może dojść w wyniku uszkodzenia materiału genetycznego, czyli innymi słowy mutacji genetycznej. Azoospermia będzie występowała w przebiegu takich zespołów wad wrodzonych, jak zespół Klinefeltera, zespół Kallmana czy zespół Pradera-Willego. Identyczne objawy wywoła odpowiedzialna za rozwój mukowiscydozy mutacja w genie CFTR. Mukowiscydoza jest chorobą, która sprawia, że organizm chorego produkuje nadmierne ilości gęstej i lepkiej wydzieliny. Zatyka ona m.in. przewody nasienne, uniemożliwiając tym samym swobodny przepływ plemników. Z kolei mikrodelecja zlokalizowanego na długim ramieniu chromosomu Y regionu AZF zaburza spermatogenezę, czyli proces tworzenia się nowych gamet męskich.

5. Inne sposoby diagnozowania azoospermii

Oprócz seminogramu u pacjentów z zaburzeniami płodności zaleca się badania hormonalne oraz biopsję jądra. Hormony, których poziom należy sprawdzić w azoospermii, to na pewno testosteron i prolaktyna oraz hormony LH i FSH.

Natomiast biopsja jądra to zabieg polegający na pobraniu niewielkiego fragmentu tkanki albo metodą chirurgiczną, albo poprzez nakłucie specjalną igłą, a następnie zbadaniu go pod mikroskopem. Biopsję jądra wykonuje się po to, aby sprawdzić, czy produkcja plemników została zachowana czy też ustała całkowicie.

Diagnozę można również postawić w oparciu o wyniki badań molekularnych, w tym analizę kariotypu oraz testy DNA w kierunku określonych mutacji. Takie badania może zlecić lekarz genetyk. Dlatego też, jeśli mężczyzna chce poznać faktyczną przyczynę swoich dolegliwości, powinien pomyśleć o wizycie w poradni genetycznej.

6. Szanse na ojcostwo wśród pacjentów z azoospermią

Większość mężczyzn traktuje azoospermię niczym wyrok, który raz na zawsze pozbawia ich możliwości posiadania własnego potomstwa. Nie wszyscy panowie z tą przypadłością muszą jednak porzucać marzenia o rodzicielstwie. Niekiedy wystarczy usunąć z najbliższego otoczenia jeden szkodzący element, aby poprawić jakość swoich komórek płciowych.

Szansę na dziecko będą mieli ponadto ci pacjenci, których plemniki z różnych przyczyn nie mogą wydostać się na zewnątrz, choć ich produkcja przebiega normalnie. W takim przypadku najlepszym rozwiązaniem jest wspomniana już biopsja jąder. Z pobranego materiału pozyskuje się wówczas plemniki, zamraża je, a następnie wykorzystuje podczas zabiegu in vitro.

U mężczyzn z azoospermią obstrukcyjną przeprowadza się też zabiegi chirurgiczne mające na celu udrożnienie nasieniowodów. Wszystkich tych możliwości nie będą mieli jednak panowie, których organizmy w ogóle nie produkują plemników. Partnerzy mogą wtedy albo skorzystać z banku nasienia, albo podjąć decyzję o adopcji.

Tekst powstał we współpracy z Natalią Jeziorską z testDNA Laboratorium.

Polecane dla Ciebie
Pomocni lekarze