Trwa ładowanie...
Artykuł zweryfikowany przez eksperta: Lek. Magdalena Pikul

Interpretacja badań USG w ciąży

Avatar placeholder
16.02.2022 14:51
Interpretacja badań USG
Interpretacja badań USG (123rf)

Ultrasonografia (USG) jest najpopularniejszą i najdokładniejszą metodą diagnostyczną wykorzystywaną w czasie ciąży, zarówno do jej rozpoznawania, określania wieku ciążowego, oceny prawidłowego rozwoju płodu i ewentualnego występowania wad, jak i do oceny wzrastania płodu, określania ryzyka poronienia czy porodu przedwczesnego. W których tygodniach ciąży powinno się wykonać USG i co to badanie pozwala wówczas ocenić?

spis treści

1. Bezpieczeństwo badania USG w ciąży

Badanie USG nie jest w żaden sposób niebezpieczne ani dla matki, ani dla rozwijającego się dziecka i może być w trakcie ciąży wykonywane wielokrotnie, chociaż według zaleceń naukowych niezbędne jest wykonanie tego badania w ciąży jedynie trzykrotnie. W zależności od zaawansowania ciąży może być ono wykonywane głowicą dopochwową lub standardowo przez powłoki brzuszne.

Na wczesnym etapie najdokładniejsze jest badanie przezpochwowe. Podobnie w zależności od wieku ciążowego różne są cele badania USG, wykonywane są inne pomiary i oceniane inne struktury. Istotne jest to, że ultrasonografia na każdym etapie ciąży z dużym prawdopodobieństwem umożliwia stwierdzenie, czy płód rozwija się prawidłowo.

2. Badanie USG między 5. a 10. tygodniem ciąży

Zobacz film: "Aktywność fizyczna w ciąży"

Według aktualnych wytycznych zalecane jest trzykrotne wykonanie badania USG w trakcie ciąży. Pierwsze między 11. a 14. tygodniem ciąży w celu najdokładniejszej oceny wieku ciążowego, drugie między 18. a 22. tygodniem w celu oceny budowy płodu i jego wymiarów, a trzecie już po 30. tygodniu ciąży, aby ocenić jego wzrastanie.

Wynika z tego, że badanie wczesne badanie między 5. a 10. tygodniem ciąży nie jest wcale konieczne, jeśli ciąża przebiega prawidłowo, jednak zwykle jest ono wykonywane. Umożliwia ono przede wszystkim uwidocznienie pęcherzyka ciążowego w jamie macicy oraz ocenę wieku ciążowego na podstawie jego wielkości. Ponadto, pozwala uwidocznić czynność serca zarodka i określić częstość akcji serca.

Uwidocznienie zarodka w jamie macicy i wykazanie czynności jego serca jest jednym z pewnych objawów ciąży umożliwiających jej rozpoznanie. Pęcherzyk ciążowy staje się widoczny w USG około 4. tygodnia i ma wtedy wymiar około 3-4 mm, a rośnie o ponad 1,1 mm na dzień. Czynność serca płodu pojawia się od około 6. tygodnia ciąży. Po 11. tygodniu zarodek staje się płodem. Na podstawie badania USG między 5. a 10. tygodniem możliwa jest także diagnostyka zagrażającego poronienia oraz diagnostyka ciąży ektopowej.

3. Badanie USG między 11. a 14. tygodniem ciąży

Jest to już badanie zalecane według wytycznych naukowych. Służy ono przede wszystkim najdokładniejszej ocenie wieku ciążowego na podstawie pomiaru tak zwanej długości ciemieniowo-siedzeniowej CRL. Ponadto, umożliwia diagnostykę ciąży mnogiej wraz z określeniem, czy są to bliźnięta jedno- czy dwujajowe, na podstawie liczby pęcherzyków ciążowych, kosmówki i owodni. Ocenia się także czynność serca płodu, co pozwala na określenie ryzyka wystąpienia wad serca i aberracji chromosomalnych płodu.

W trakcie tego badania po raz pierwszy bada się anatomię płodu, uwidaczniając czaszkę, ściany powłoki brzusznej, żołądek, serce płodu, pęcherz moczowy, kończyny górne ze szczególnym uwzględnieniem dłoni oraz kończyny dolne. Takie badanie pozwala na wstępne oszacowanie ryzyka występowania wad u płodu. Między 11. a 14. tygodniem ciąży określa się także grubość przezierności karkowej NT oraz uwidacznia kość nosową płodu, co pozwala na ocenę ryzyka wystąpienia u płodu zespołu Downa.

4. Badanie USG między 18. a 22. oraz po 30. tygodniu ciąży

Badanie to ma na celu diagnostykę większości narządów wewnętrznych oraz analizę wymiarów płodu. Umożliwia to wczesne rozpoznanie wad rozwojowych i określanie ciąż wysokiego ryzyka. W badaniu tym uwidacznia się czaszkę płodu i określa jej ciągłość, kształt i wymiary. Należy także ocenić budowę mózgowia, twarz, szyję oraz ciągłość kręgosłupa. Kolejnym elementem jest ocena budowy i pracy serca, budowy klatki piersiowej, jamy brzusznej oraz budowy i wymiarów kończyn.

Taka diagnostyka umożliwia wykrycie takich wad, jak:

  • przepukliny mózgowo-rdzeniowe,
  • wodogłowie,
  • przepuklina przeponowa lub pępowinowa,
  • wytrzewienie,
  • zarośnięcie dwunastnicy,
  • zwężenie jelita
  • guzy płodu.

Zobrazowanie serca płodu i ocena jego budowy pozwala z kolei na wykrycie poważnych wad serca jak tetralogia Fallota, przełożenie wielkich naczyń, zwężenie aorty i ubytki w przegrodach serca. W badaniu USG między 18. a 22. tygodniem ciąży dokonuje się ponadto dokładnej oceny wymiarów płodu, jak wymiar dwuciemieniowy główki i obwód główki, obwód brzucha i długość kości udowej. Umożliwia to określenie, czy wzrost płodu jest prawidłowy i adekwatny do wieku ciążowego.

W tym czasie bada się także łożysko, jego lokalizację w jamie macicy, stopień dojrzałości, naczynia sznura pępowinowego oraz oszacowuje objętość wód płodowych (ich mała objętość może świadczyć o poważnych wadach układu moczowego oraz stanowi zagrożenie dla prawidłowego rozwoju płodu). Badanie po 30. tygodniu ciąży wykonuje się już tylko po to, aby ocenić wzrastanie płodu oraz w razie potrzeby oszacować jego masę w terminie porodu.

Polecane dla Ciebie
Pomocni lekarze