Alergia pyłkowa u dzieci
Alergia pyłkowa to schorzenie alergiczne określane również mianem kataru alergicznego, sezonowego nieżytu nosa, kataru siennego, pyłkowicy, alergicznego zapalenia błony śluzowej nosa oraz gorączki siennej. Choroba ta należy do tzw. chorób atopowych i jest wywoływana przez niewielkie pyłki roślin, wydzielane przez pręciki kwiatowe ziół, traw oraz drzew. Z alergią pyłkową zmaga się coraz więcej dzieci – choroba objawia się między innymi katarem, kichaniem i świądem oczu, nosa, gardła oraz uszu.
1. Przyczyny uczulenia na pyłki
Objawy alergii pyłkowej pojawiają się, gdy alergeny w postaci pyłków roślin wnikają do dróg oddechowych i pobudzają wydzielanie histaminy.
Substancja ta wywołuje stan zapalny i produkcję płynu w delikatnej błonie śluzowej nosa, zatokoraz powiek. Dzieci doświadczające pyłkowicy mają zwykle w rodzinie przypadki tego schorzenia, co sugeruje rolę czynników genetycznych w rozwoju alergii pyłkowej.
Wyróżnia się dwa rodzaje alergicznego zapalenia błony śluzowej nosa. Są to:
- alergia sezonowa – jej symptomy są szczególnie nasilone w okresie pylenia roślin; ten typ alergii pyłkowej rozwija się zwykle dopiero po 6. roku życia;
- całoroczna alergia pyłkowa – jej objawy dają się we znaki przez cały rok; ten rodzaj alergii jest najbardziej powszechny u młodszych dzieci.
Symptomy kataru siennego mogą pojawiać się nie tylko w związku z pyłkami roślin, ale i innymi alergenami wziewnymi: roztoczami kurzu domowego, pleśnią oraz sierścią i naskórkiem zwierząt domowych.
2. Objawy alergii pyłkowej
Katar sienny może manifestować się u każdego dziecka w odmienny sposób. Do najczęstszych jego objawów należą: kichanie, zatkany nos, katar, świąd nosa, uszu, oczu i gardła, krwotok z nosa oraz przejrzysta wydzielina z nosa.
U dzieci doświadczających całorocznej alergii pyłkowej mogą również pojawiać się nawracające infekcje uszu, chrapanie, oddychanie przez nos, uczucie zmęczenia, „salut alergiczny” (pocieranie nosa do góry) oraz – co ciekawe – problemy z nauką.
Symptomy alergii pyłkowej u dziecka mogą przywodzić na myśl inne schorzenia, dlatego warto zdecydować się na konsultację lekarską. Diagnoza alergii pyłkowej jest stawiana na podstawie szczegółowej historii medycznej dziecka i badania fizykalnego. O alergii pyłkowej mogą świadczyć cienie pod oczami, obrzęk tkanki wewnątrz nosa oraz bruzdy pod oczami.
3. Leczenie alergii pyłkowej
Metoda leczenia kataru alergicznego jest ściśle powiązana z wiekiem dziecka, stanem jego zdrowia, historią medyczną małego pacjenta, zakresem reakcji alergicznej, tolerancją dziecka na leki, zabiegi i terapie, oczekiwaniami względem leczenia i preferencjami rodziców dziecka.
Najlepszą strategią leczenia alergii pyłkowej jest unikanie substancji wywołujących reakcję uczuleniową. Jeżeli jest to niemożliwe, należy rozważyć podawanie dziecku leków antyhistaminowych dostępnych bez recepty. Preparaty tego typu powodują zmniejszenie wydzielania histaminy, redukując tym samym uciążliwe objawy uczulenia.
Niestety, nie są to leki pozbawione skutków ubocznych – mogą powodować senność u dziecka. Dostępne są również leki antyhistaminowe, które nie wywołują nadmiernej senności. Te preparaty można nabyć jednak zwykle tylko po przepisaniu ich przez lekarza.
W łagodzeniu objawów alergii pyłkowej pomocne są spraye do nosa o właściwościach przeciwzapalnych, które zmniejszają obrzęk tkanek nosa. Można stosować również spraye do nosa zawierające kortykosteroidy lub leki rozrzedzające wydzielinę dróg oddechowych. Swego rodzaju nowością są leki z grupy antyleukotrienów, stosowane w astmie. Leki te pomagają zredukować zwężenie płuc i zmniejszają tym samym ryzyko pojawienia się w nich płynu.
Jeśli redukcja styczności z alergenem i przyjmowane leki nie pomagają w łagodzeniu objawów alergii pyłkowej, warto rozważyć immunoterapię. Tak zwane odczulanie polega na podawaniu zastrzyków z alergenami w celu złagodzenia reakcji układu odpornościowego na te alergeny. Immunoterapię przeprowadza się przez 3-5 lat.
4. Kalendarz pylenia roślin
Wbrew pozorom, rośliny pylą nie tylko na wiosnę i w lecie. Niektóre pyłki pojawiają się już w styczniu. Na początku roku pyli olcha, leszczyna oraz grzyby.
W lutym zaczyna się okres pylenia brzozy, a w marcu – dębu, topoli i grabu. W kwietniu rozpoczyna się pylenie traw i obserwuje się niezwykle wysokie stężenie pyłków wierzby, dębu, topoli, grabu i brzozy. Rośliny te kończą pylenie w maju, ale dla osób uczulonych na pokrzywę i żyto nie jest to spokojny okres, nadchodzi bowiem czas na wydzielanie pyłków przez te rośliny.
W czerwcu szczególnie aktywne są grzyby, żyto i trawy. Zaczyna się także pylenie lipy. Drzewo to pyli silnie również w lipcu, jednak w tym miesiącu najaktywniejsze są grzyby. Intensywnie pyli też pokrzywa. W sierpniu sytuacja jest podobna, ale następuje koniec pylenia traw i lipy.
Początek jesieni jest równoznaczny ze zmniejszeniem stężenia pyłków grzybów, ponadto kończy się pylenie pokrzywy. W październiku w powietrzu obecne są pyłki grzybów, ale nie pylą już drzewa. W kolejnym miesiącu przestają pylić grzyby – wyjątkiem jest jedynie aspergillus. Jego pyłki unoszą się w powietrzu również w grudniu.