Trwa ładowanie...
Artykuł zweryfikowany przez eksperta: Lek. Paweł Baljon

Odmiedniczkowe zapalenie nerek

Avatar placeholder
04.12.2023 18:11
Odmiedniczkowe zapalenie nerek
Odmiedniczkowe zapalenie nerek

Odmiedniczkowe zapalenie nerek to ostre zakażenie tkanek nerek przez bakterie, które pochodzą z dolnego odcinka dróg moczowych i dostają się do nerek drogą wstępującą przez moczowody. Zapalenie może obejmować albo jedną, albo dwie nerki. Zapalenie miedniczek nerkowych wynika najczęściej z zakażenia dolnego odcinka dróg moczowych, a więc z zakażenia cewki moczowej lub pęcherza moczowego. Najczęstsze dolegliwości odmiedniczkowego zapalenia nerek, to: nudności i wymioty, dreszcze, podwyższona temperatura ciała, bóle lędźwiowe, a także kolka nerkowa. Poza tym mocz oddawany jest częściej niż zwykle i czynność może sprawiać trudność. Sam mocz niekiedy staje się mętny lub delikatnie czerwonawy, ze względu na znajdującą się w nim krew.

spis treści

1. Przyczyny odmiedniczkowego zapalenia nerek

Najczęściej ostre zapalenie miedniczek nerkowych wywoływane jest przez zakażenie bakteriami, które dostają się do organizmu poprzez drogi moczowe. Inne czynniki, które sprzyjają odmiedniczkowemu zapaleniu nerek, to: cewnik w pęcherzu moczowym, kamienie nerkowe, dna moczanowa, cukrzyca, wady rozwojowe układu moczowego, powiększenie lub łagodny rozrost stercza u mężczyzn, a także inne czynniki, powodujące zwężenie dróg moczowych, utrudniające przepływ moczu i ułatwiające w ten sposób infekcje. U mężczyzn częstą przyczyną choroby jest refluks, powodujący cofanie się moczu z pęcherza do moczowodów, a stamtąd – do miedniczek nerkowych. Ostre odmiedniczkowe zapalenie nerek może być także wynikiem przedostania się drobnoustrojów chorobotwórczych do nerek poprzez krew.

W końcowym odcinku cewki moczowej mogą znajdować się bakterie, które zwykle nie powodują zakażenia. Gdy jednak przedostaną się do nerek, mogą wywoływać stany zapalne. Najczęściej odmiedniczkowe zapalenie nerek powodują pałeczki jelitowe (głównie Escherichia coli) oraz gronkowiec. Zakażenia grzybicze spotyka się u osób z obniżoną odpornością, długotrwale stosujących antybiotyki lub leki immunosupresyjne, zacewnikowanych lub po zabiegach na drogach moczowych. Zakażenie dróg moczowych może być również wywołane przez drobnoustroje przenoszone drogą płciową, takie jak dwoinki rzeżączki, chlamydie i mykoplazmy. Choroby przenoszone drogą płciową nie tylko mogą powodować zapalenie nerek, ale również wpływać na płodność. Ryzyko odmiedniczkowego zapalenia nerek wzrasta przy dużej aktywności seksualnej.

2. Objawy i diagnoza odmiedniczkowego zapalenia nerek

Zobacz film: "Najlepszy moment na zajście w ciążę"

Ostre zapalenie miedniczek nerkowych na początku objawia się gwałtownym bólem okolicy lędźwiowej. Zwykle towarzyszą mu nagłe dreszcze, uczucie ogólnego rozbicia i wysoka gorączka. Mogą pojawić się również nudności i wymioty, a także objawy zapalenia pęcherza moczowego, takie jak: częste parcie na mocz, częste oddawanie moczu, bóle w dole brzucha. Mocz przy ostrym zapaleniu nerek jest mętny lub podbarwiony krwią. Badanie ogólne moczu wskazuje na obecność licznych leukocytów i bakterii, białka, czasami mogą występować również czerwone ciałka krwi.

Badanie bakteriologiczne moczu wykazuje liczne bakterie, a USG nerek może obrazować powiększenie tych narządów. Zwiększona liczba leukocytów u chorych z jałowym moczem, tzn. pozbawionym bakterii, jest stwierdzana w przypadku:

  • osób poddanych leczeniu antybiotykowemu,
  • osób zakażonych dwoinką rzeżączki,
  • nierzeżączkowego zapalenia cewki moczowej,
  • gruźlicy dróg moczowych,
  • zespołu Reitera (zapalenie stawów + zapalenie spojówek + zapalenie cewki moczowej).

Badanie bakteriologiczne moczu, czyli tzw. posiew moczu, ma na celu określenie rodzaju bakterii wywołujących zapalenie oraz ich wrażliwości na różne antybiotyki. Czasami stwierdza się bezobjawowy bakteriomocz, wykrywany w badaniu ogólnym moczu lub w badaniu bakteriologicznym. Około 50% przypadków nie wymaga leczenia, ponieważ zakażenie ustępuje samoistnie. Leczenie jest konieczne w przypadku współistnienia wad układu moczowego lub innych chorób, które mogą doprowadzić do rozwinięcia się objawów klinicznych.

3. Profilaktyka i leczenie odmiedniczkowego zapalenia nerek

Najlepsza profilaktyka odmiedniczkowego zapalenia nerek to prowadzenie odpowiedniego, higienicznego trybu życia. Najistotniejsza wydaje się właściwa higiena osobista, która zmniejsza ryzyko zakażenia bakteriami Escherichia coli bytującymi w okolicach odbytu. Należy również nie przetrzymywać moczu w pęcherzu i często się załatwiać, ponieważ mocz wymywa bakterie z układu moczowego i uniemożliwia im namnażanie się. Warto też przyjmować ponad dwa litry płynów dziennie, by zwiększyć diurezę. Unikać jednak trzeba napojów drażniących pęcherz moczowy, takich jak soki cytrusowe, kofeina czy alkohol.

Co jeszcze pomaga zapobiegać odmiedniczkowemu zapaleniu nerek?

  • Wykluczenie z użycia dezodorantów intymnych, intensywnych mydeł i perfumowanych płynów do kąpieli, które mają niekorzystny wpływ na błonę śluzową układu moczowo-płciowego oraz na skórę, co ułatwia przenikanie bakterii.
  • Rezygnacja z metod antykoncepcji, opartych na środkach chemicznych, które zaburzają florę bakteryjną pochwy oraz sprawiają, że w jej błonie śluzowej łatwiej rozwijają się drobnoustroje.
  • Wypijanie przed każdym stosunkiem płciowym szklanki wody. W trakcie uprawiania seksu bakterie znajdujące się w cewce moczowej mogą zostać wepchnięte głębiej, do pęcherza. Wypicie wody przed stosunkiem i opróżnienie pęcherza bezpośrednio po nim umożliwia wydalenie bakterii, które mogą być przyczyną zapalenia.

U mężczyzn zapalenie miedniczek nerkowych często wynika z przerostu gruczołu krokowego, który utrudnia oddawanie moczu. Dlatego tak ważna jest diagnostyka choroby i podjęcie odpowiedniego leczenia. W leczeniu ostrego odmiedniczkowego zapalenia nerek stosuje się zwykle antybiotyki lub inne leki odkażające drogi moczowe. Po jednym lub dwóch dniach farmakoterapii następuje poprawa, ale leczenie antybiotykami należy prowadzić co najmniej przez dwa tygodnie. U osób z częstymi nawrotami ostrego zapalenia miedniczek nerkowych wskazane jest wykonanie badań mających na celu wykrycie przyczyn choroby. W leczeniu objawowym stosuje się leki przeciwbólowe, przeciwgorączkowe i rozkurczowe.

Chory powinien zostać w łóżku, przyjmować co najmniej dwa litry płynów na dobę, regularnie opróżniać pęcherz moczowy i podmywać się pod bieżącą wodą. Po zakończeniu leczenia wskazane jest wykonanie badania bakteriologicznego moczu, by upewnić się o skuteczności terapii. W ciężkich przypadkach choroby konieczna jest hospitalizacja i dożylne podawanie antybiotyków. Leczenie bakteriomoczu bez wyrażonych objawów jest wskazane u chorych na cukrzycę, u osób po przeszczepach i z upośledzonym odpływem moczu. Odpływ wsteczny moczu u mężczyzn może powodować zaburzenia płodności.

Polecane dla Ciebie
Pomocni lekarze