Diagnoza zapalenia zatok przynosowych

Utrzymujący się, pulsujący ból głowy, najczęściej przy schylaniu, i towarzysząca temu niedrożność nosa to najprawdopodobniej oznaki zapalenia zatok przynosowych. Choroba ta bywa bardzo często mylona z przeziębieniem lub migreną, a źle postawiona diagnoza niesie za sobą wiele negatywnych skutków. Dlatego tak istotne jest dokładne przebadanie przez lekarza i podjęcie odpowiedniego leczenia.

1. Przyczyny zapalenia zatok

Głównymi i najczęstszymi przyczynami zapalenia zatok są:

• infekcje górnych dróg oddechowych;

Zobacz film: "Jak zadbać o prawidłowe relacje z dzieckiem?"

• alergiczny nieżyt nosa;

• wady anatomiczne;

• zanieczyszczenie powietrza.

W przypadku pierwszych dwóch wymienionych przyczyn dochodzi do obrzęku w obrębie błony śluzowej wyściełającej wnętrze nosa i zatok. Taka obrzęknięta błona zatyka ujście zatok i nierzadko doprowadza do bateryjnych nadkażeń. Wada anatomiczna zatok również może powodować zwężenie ich ujścia, co w konsekwencji może prowadzić do nawracających zakażeń. Dlatego tak istotne jest dokładne przebadanie chorego.

2. Rozpoznawanie choroby zapalenia zatok

Zapalenie zatok to choroba, która wymaga dokładnego przebadania. Diagnozę lekarz stawia na podstawie wywiadu lekarskiego oraz poprzez badanie jam nosa.

Charakterystycznymi objawami choroby zatok są:

• niedrożność przewodów nosowych;

• utrzymująca się wydzielina przednia i/lub tylna;

• upośledzenie lub utrata węchu;

• blokada w okolicy skroni;

• silny ból głowy, głównie przy schylaniu;

• uczucie rozpierania na twarzy.

Oprócz wyżej wymienionych objawów zapalenie zatok przynosowych powoduje odczuwanie przez chorego ogólnego osłabienia i zmęczenia. Chory może się skarżyć na występowanie gorączki, a ból spowodowany niedrożnością zatok prowadzić może do odczuwania rozpierania w obrębie szczęki i głowy. Trzeba jednak wiedzieć, że można wymienić różne rodzaje zapalenia zatok, uzależnione od umiejscowienia zapalenia.

3. Objawy zapalenia zatok

W zależności od umiejscowienia się blokady wydzieliny, w zatokach, które są niedrożne, dochodzi do różnorodnych objawów. Dlatego też tak ważne jest dokładne przeanalizowanie objawów choroby. W przypadku umiejscowienia się zapalenia między oczami zatok sitowych, chory odczuwa ból w wewnętrznej części kącika oka. Ból może zelżeć, gdy chory uniesie głowę, a nasilać się, gdy położy się na płaskim lub gdy zaczyna kaszleć.

Nieco inne objawy zapalenia zatok można zaobserwować, gdy do zapalenia doszło pod policzkami zatok szczękowych. Wówczas ból promieniuje w okolicy kości policzka jedno- lub dwustronicowo. Dodatkowo również chory może zaobserwować u siebie ból głowy w okolicach skroni, oczu, górnych zębów. Pozycja leżąca w tym rodzaju zapalenia zatok pozwala na odczuwanie ulgi, a każde uniesienie czy też pochylenie głowy ból wzmaga.

Istnieją także zapalenia zatok przynosowych umiejscowione nad oczami zatok czołowych. Wówczas lekarz, opukując zatoki w okolicy czoła, może doprowadzić do odczuwania bólu. Najwygodniej jest zatem osobie chorej przyjąć postawę z uniesioną głową. Każde pochylenie może zwiększyć odczuwany ból. Do zapalenia zatok przynosowych może dojść także w środku czaszki zatoki klinowej. Wówczas osoba chorująca na zapalenia zatok może skarżyć się na bardzo silne bóle głowy, wskazując na część potyliczną, skroniową, czołową lub oczodołową. Najkorzystniej w tej sytuacji jest przyjąć chorym pozycję leżącą, a nie schylającą się.

4. Jak dobrze leczyć zapalenie zatok?

Niedrożność nosa i bóle głowy, które utrzymują się dłużej niż 10 dni, mogą świadczyć o silnym zapaleniu zatok. Wówczas po odpowiednim zdiagnozowaniu lekarz przepisuje leki ułatwiające udrożnienie nosa i ujścia zatok, a co za tym idzie doprowadza do zmniejszenia obrzęku błony śluzowej nosa. Leki, tj. ibuprofen i pseudoefedryna, to najczęściej stosowane środki farmakologiczne w tej chorobie. Źle leczone zapalenie zatok lub zbagatelizowanie problemu może doprowadzić do bardzo poważnych powikłań zdrowotnych.

Osoby chore, nieleczone lub leczone nieodpowiednio mogą doświadczyć powikłań po zapaleniu zatok, takich jak:

• zapalenie opon mózgowych;

• zapalenie nerwu wzrokowego;

• zapalenie gałki ocznej;

• ropień mózgu.

Bardzo istotne jest zatem szybkie i właściwe postawienie diagnozy i dostosowanie skutecznego leczenia do objawów. Jeżeli jednak lekarz pierwszego kontaktu nie uporał się z dolegliwościami, konieczne jest zasięgnięcie opinii specjalisty. W tym przypadku mowa o laryngologu, który przy pomocy endoskopu zajrzy do wnętrza nosa i sprawdzi stan błony śluzowej nosa.

5. Endoskopia czy zabiegi chirurgiczne?

Endoskopia to badanie szybkie, które dzięki wprowadzeniu wąskiego przewodu zakończonego soczewkami umożliwia dokładne przeanalizowanie i dokonanie oceny:

• zmian anatomicznych jamy nosa;

• stanu przegrody nosa;

• wielkości małżowin nosowych;

• stanu bocznej ściany jamy nosa;

• drożności naturalnych ujść zatok przynosowych.

Dobrze dokonana diagnostyka pozwala lekarzowi laryngologowi na wprowadzenie odpowiednio dobranego leczenia w postaci przyjmowania przez chorego sterydów, antybiotyków, ewentualnie dokonanie zabiegów umożliwiających dokonanie drożności nosa. Jeżeli tylko lekarz uzna za stosowne, chory otrzymuje skierowanie na wymaz z nosa, który kieruje się na posiewy, by sprawdzić przyczynę ciągłych infekcji. Wyniki wymazu mogą wskazać na bakterie lub grzyby, jako głównych winowajców nawracającego i długo utrzymującego się zapalenia zatok.

Bywają również takie sytuacje, w których znaczne zmiany patologiczne w obrębie zatok, między innymi polipy nosa czy też przerośnięta błona śluzowa zatok lub inne, wymagają interwencji chirurgicznej. Jednakże, zanim dojdzie do operacji, konieczne jest poszerzenie diagnostyki. Aby dobrze przeprowadzić zabieg chirurgiczny zatok, konieczne jest poddanie pacjenta specjalistycznemu i nieinwazyjnemu badaniu, jakim jest tomografia komputerowa. Dzięki niej lekarze otrzymują szereg niezbędnych informacji nie tylko na temat stopnia zmian zapalnych samych zatok, ale też rejonów z nimi sąsiadujących.