Trwa ładowanie...
Artykuł zweryfikowany przez eksperta: Lek. Małgorzata Horbaczewska

Żółtaczka noworodkowa

Avatar placeholder
07.10.2020 16:24
Żółtaczka noworodkowa
Żółtaczka noworodkowa

Żółtaczka noworodkowa pojawia się u wszystkich wcześniaków i u prawie połowy noworodków donoszonych. Żółtaczka u noworodków może występować jako proces fizjologiczny lub chorobowy, dlatego też wyróżniamy dwa typy żółtaczki – żółtaczka fizjologicznai żółtaczka patologiczna. W przebiegu żółtaczki wykrywa się zwiększone stężenie bilirubiny we krwi, wolnej lub sprzężonej. Żółtaczka fizjologiczna u noworodków nie wymaga leczenia, natomiast postać patologiczna żółtaczki leczona jest poprzez takie metody, jak fototerapia, transfuzja krwi i leczenie farmakologiczne.

spis treści

1. Przyczyny żółtaczki u noworodków

Wyróżniamy dwa typy żółtaczek mogących pojawić się u noworodków: żółtaczka fizjologiczna i żółtaczka patologiczna.

  • Żółtaczka fizjologiczna
Zobacz film: "Katar u niemowlaka"

Żółtaczka pojawia się w wyniku zwiększonego poziomu żółtego barwnika – bilirubiny we krwi, który powstaje w wyniku przemiany hemoglobiny, znajdującej się w erytrocytach.
Żółtaczka fizjologiczna wynika z dużej ilości erytrocytów w 1ml krwi u noworodków, a także z krótszego czasu życia erytrocytów. Oprócz tego, u nowo narodzonych dzieci, szczególnie wcześniaków, nie jest jeszcze dostatecznie wykształcony układ enzymatyczny wątroby. Bilirubina nie jest sprzęgana z kwasem glukuronowym, w wyniku braku aktywności dwóch enzymów wątrobowych odpowiedzialnych za ten proces tj. UDP i UDPG-T. Wszystko to doprowadza do zwiększonej ilości bilirubiny wolnej we krwi noworodka.

  • Żółtaczka patologiczna

Żółtaczka patologiczna u noworodków może być wynikiem występowania wielu chorób u dziecka. Choroby powodujące żółtaczkę patologiczną, mogą być związane ze zwiększeniem we krwi bilirubiny pośredniej tj. bilirubiny wolnej, niesprzężonej lub bilirubiny bezpośredniej tj. bilirubiny sprzężonej z kwasem glukuronowym.
Żółtaczka patologiczna pojawia się w wyniku zwiększonego wytwarzania bilirubiny, w przebiegu takich chorób, jak:

  • choroba hemolityczna noworodka,
  • sferocytoza wrodzona,
  • niedobór kinazy pirogronianowej,
  • niedobór dehydrogenazy glukozo-6-fosforanowej,
  • talasemia,
  • policytemia,

lub w wyniku zmniejszonego klirensu bilirubiny:

  • zespół Gilberta,
  • zespół Criglera-Najjara,
  • galaktozemia,
  • tyrozynemia,
  • niedoczynność tarczycy,
  • niedoczynność przysadki mózgowej.

Żółtaczka ze zwiększonym poziomem bilirubiny sprzężonej pojawia się w przebiegu zapalenia wątroby, chorób metabolicznych czy choroby dróg żółciowych.

2. Diagnostyka żółtaczki noworodkowej

W diagnostyce żółtaczki u noworodków najważniejsze jest odróżnienie żółtaczki fizjologicznej od żółtaczki patologicznej.
Cechy żółtaczki fizjologicznej:

  • następuje zażółcenie powłok ciała, kolejno twarz, tyłów, kończyny, dłonie i stopy. Przy ustępowaniu objawów żółtaczki fizjologicznej kolejność ta jest odwrotna;
  • pierwsze objawy pojawiają w drugiej dobie życia u noworodków donoszonych, największe nasilenie w 3. - 4. dobie życia, a objawy ustępują do 10. dnia życia;
  • u wcześniaków pierwsze objawy pojawiają się w 3. - 4. dobie życia, apogeum objawów przypada na 6. - 7. dzień życia. Objawy mogą utrzymywać się długo, nawet do 3 tygodni;
  • poziom bilirubiny we krwi u noworodków donoszonych nie przekracza 205 mikromol/l, a u wcześniaków 257 mikromol/l.

W przypadku, gdy żółtaczka nie spełnia wymienionych cech, uważa się ją za żółtaczkę patologiczną. Biorąc pod uwagę cechy żółtaczki patologicznej, wyróżniamy:

  • żółtaczka przedwczesna – pierwsze objawy pojawiają się w pierwszej dobie życia;
  • żółtaczka przedłużona – objawy trwają dłużej niż 7 dni lub 14 dni u wcześniaków;
  • żółtaczka nadmierna – poziom bilirubiny jest wyższe niż 257 mikromol/l.

W przebiegu tego typu żółtaczki stężenie bilirubiny musi być ciągle monitorowane, za pomocą oznaczenia jej w próbce krwi lub poprzez metody przezskórne z użyciem bilirubinometru.

3. Leczenie żółtaczki noworodkowej

Leczenie żółtaczki fizjologicznej nie jest konieczne. Zaleca się jedynie nawadnianie noworodka oraz częstsze karmienie. Żółtaczka patologiczna musi być jednak leczona. Przy zdiagnozowaniu tego typu żółtaczki należy niezwłocznie zastosować leczenie, aby nie dopuścić do pojawiła się żółtaczka jąder podstawy mózgu (encefalopatia bilirubinowa), która może doprowadzić do niedorozwoju umysłowego, porażenia mózgowego lub niedosłuchu. Leczenie żółtaczki patologicznej opiera się w głównej mierze na fototerapii, a więc naświetlaniu noworodka specjalnym białym lub niebieskim światłem, w wyniku czego dochodzi do przemian chemicznych bilirubiny i szybszego jej wydalania z organizmu dziecka. Kiedyś stosowana była wymienna transfuzja krwi. Obecni wykonuje się ją jedynie w przypadku pojawienia się żółtaczki jąder podkorowych. Pomocniczo stosowane jest leczenie farmakologiczne żółtaczki. Podaje się fenobarbital, zwiększający syntezę enzymu UDP, cholestyraminę, leki zwiększające perystaltykę przewodu pokarmowego, a także wlewy dożylne 5% roztworu glukozy lub albumin.

Polecane dla Ciebie
Pomocni lekarze