Zapalenie jamy ustnej u niemowląt
Infekcja jamy ustnej u niemowlęcia to stan zapalny miękkich tkanek znajdujących się w buzi dziecka. Jest to zwykle bolesna przypadłość dla niemowlaka, która może powodować zaczerwienienie, obrzęk, a nawet krwawienie w jamie ustnej. Stan zapalny może być wynikiem nieprawidłowości w higienie, oparzeń spowodowanych gorącym jedzeniem lub napojami, przyjmowania leków, reakcji alergicznej lub infekcji. Dwa najczęstsze rodzaje zapalenia jamy ustnej u dzieci to: opryszczka jamy ustnej oraz afty w jamie ustnej.
1. Przyczyny zapalenia jamy ustnej u dzieci
Do wystąpienia stanu zapalnego jamy ustnej może przyczynić się szereg czynników. Niemowlę może ugryźć się w wewnętrzną część policzka lub skaleczyć miękkie tkanki ostrymi zębami. Podrażnienie jamy ustnej może być również wynikiem chronicznego oddychania przez usta, które może powodować wysuszenie tkanek jamy ustnej.
Opryszczka jamy ustnej jest wywoływana przez wirus opryszczki typu 1. Z kolei przyczyna aft nie jest znana, choć wiele wskazuje na rolę obniżonej odporności organizmu, stresu, niedoboru żelaza, kwasu foliowego i witaminy B12, alergii na pokarm oraz infekcji wirusowych.
W zależności od przyczyny, zapalenie może być zaraźliwe lub nie. Opryszczka jamy ustnej uchodzi za infekcję zakaźną – niemowlę może ją złapać na przykład poprzez bliski kontakt z nosicielem aktywnej infekcji wirusem opryszczki. Dla kontrastu, afty nie są zakaźne.
Stan zapalny jamy ustnej może pojawić się w dowolnym momencie życia dziecka. Opryszczka jamy ustnej może dotknąć dzieci w wieku od sześciu miesięcy do pięciu lat, ale jest najczęstsza u dzieci w wieku 1-2 lat. Z kolei afty występują zwykle już w dzieciństwie, ale najwięcej przypadków diagnozuje się u dzieci i nastolatków w przedziale wiekowym 10-19 lat.
2. Objawy i rozpoznanie zapalenia jamy ustnej
Zapalenie jamy ustnej charakteryzuje się bólem oraz dyskomfortem w jamie ustnej, a także obecnością ranek lub wrzodów.
Opryszczka jamy ustnej może powodować gorączkę (nawet 38.3-40°C), rozdrażnienie dziecka, niepokój, pęcherze w ustach, obrzęk dziąseł i ich krwawienie, ból w jamie ustnej, ślinotok, trudności z połykaniem, a także nieprzyjemny oddech.
Natomiast afty objawiają się pieczeniem lub uczuciem łaskotania w jamie ustnej przed pojawieniem się innych symptomów, oraz zmianami w śluzówce jamy ustnej – na początku pojawia się czerwona krostka lub guzek, następnie rozwija się w otwarty wrzód o niewielkim rozmiarze. Wrzody są bolesne, a ich czubki są białe lub żółte.
Rodzice powinni zabrać niemowlę to lekarza, jeśli dziecko ma trudności z piciem lub połykaniem, a także wysoką gorączkę. Wskazaniem do konsultacji lekarskiej jest także rozdrażnienie dziecka oraz brak poprawy po trzech dniach.
Nie należy zwlekać z wizytą u lekarza, gdy u niemowlęcia pojawiły się objawy odwodnienia. Są to: suche usta, brak łez w czasie płaczu, zapadnięte ciemiączko, brak moczu przez osiem godzin lub bardzo ciemny mocz.
Kontakt z pediatrą jest konieczny również wtedy, gdy dziecko jest bardzo osłabione, zmęczone lub gdy ciężko jest je obudzić.
Zapalenie jamy ustnej u dziecka diagnozuje się głównie na podstawie wyglądu zmian w jamie ustnej. Lekarz może zalecić również badanie krwi lub wymaz ze zmian, by potwierdzić diagnozę i wykluczyć inne choroby.
3. Leczenie zapalenia jamy ustnej u dzieci
Sposób leczenia stanu zapalnego jamy ustnej zależy od jego przyczyny. W przypadku opryszczki jamy ustnej najważniejsze jest nawadnianie organizmu dziecka napojami o neutralnym smaku. Najlepszy jest sok jabłkowy oraz ciepły, ale nie gorący rosół.
Odradza się podawanie dziecku soków owocowych oraz pikantnych lub słonych produktów spożywczych. Jeśli infekcja ma ciężką postać, lekarz może zalecić podawanie dziecku kroplówki, by zapobiec odwodnieniu. Dzieciom dotkniętym opryszczką jamy ustnej nie podaje się antybiotyków, ale w bardzo ciężkich przypadkach konieczne może być zastosowanie leków o działaniu antywirusowym.
Dzieci, u których pojawiły się afty nie wymagają zwykle leczenia, chyba że zmiany są duże lub utrzymują się przez ponad dwa tygodnie. Warto zadbać o dietę dziecka. Jeśli niemowlę spożywa już produkty stałe, warto podawać mu twarożek, maślankę i jogurt, a także produkty bogate w witaminy z grupy B.
Rokowania dla dzieci dotkniętych zapaleniem jamy ustnej są uwarunkowane przyczyną tej przypadłości. Wiele zmian w jamie ustnej ustępuje samoistnie. W przypadku opryszczki powrót do pełni zdrowia powinien nastąpić w ciągu 10 dni nawet bez podjęcia leczenia. Leki mogą przyspieszyć proces gojenia.
Więcej na ten temat przeczytasz w artykule: Zapalenie jamy ustnej u dzieci.