Zakażenie okołoporodowe
Zakażenia okołoporodowe są to zakażenia narządu rodnego lub układu moczowego, do których dochodzi w trakcie wykonywania badania wewnętrznego lub innych rutynowych czynności podczas porodu, jak na przykład cewnikowanie pęcherza moczowego. Dochodzi wówczas najczęściej do przeniesienia drobnoustrojów (paciorkowców, gronkowców, pałeczek okrężnicy, gonokoków i beztlenowców) z okolicy pochwy lub odbytnicy i zainfekowania rany krocza oraz pochwy, błony śluzowej macicy, rany powłok brzusznych po cięciu cesarskim i zakażenia układu moczowego.
Czynnikami sprzyjającymi są przedłużanie się porodu, przedwczesne pęknięcie błon płodowych oraz cięcie cesarskie. Zakażenia okołoporodowe niewłaściwie lub późno leczone mogą prowadzić do poważnych powikłań, z sepsą i zgonem włącznie. Dlatego ważne jest uważne obserwowanie kobiety w połogu. Stwierdzenie podwyższenia ciepłoty ciała powyżej 38 stopni Celsjusza, w co najmniej czterech pomiarach przez okres co najmniej dwóch dni, należy uznać za objaw zakażenia okołoporodowego i rozpocząć leczenie.
1. Rodzaje zakażeń okołoporodowych
Jednym z rodzajów zakażeń okołoporodowych jest zapalenie błony śluzowej macicy. Zwykle rozpoczyna się ono trzeciego dnia po porodzie wzrostem temperatury ciała do około 39–40 stopni Celsjusza, złym samopoczuciem, przyspieszeniem tętna oraz bolesnością macicy i jej spowolnionym zwijaniem się. Pojawiają się także cuchnące i obfite odchody.
Zakażenie to może w szybkim tempie rozszerzyć się na przymacicza i otrzewną miednicy mniejszej, doprowadzając do powstania ropni, zakrzepicy żył miednicy mniejszej, zespołu wykrzepiania wewnątrznaczyniowego, niedrożności porażennej jelit, a także wstrząsu septycznego i zgonu. W przebiegu połogu może także dochodzić do zakażenia rany krocza i pochwy. Objawia się to bolesnością, zaczerwienieniem, obrzękiem okolicy krocza oraz pojawieniem się surowiczej lub ropnej wydzieliny z rany. Efektem może być rozejście się rany krocza.
Także po cięciu cesarskim zdarza się zakażenie rany powłok brzusznych. Pierwsze objawy mogą wystąpić już w ciągu pierwszych 48 godzin po zabiegu, ale częściej ujawniają się one dopiero po 4–7 dniach. Rana jest obrzmiała, zaczerwieniona, sączy się z niej ropna lub surowiczo-ropna wydzielina. Temperatura ciała jest natomiast prawidłowa lub miernie podwyższona. Podobnie jak w przypadku innych zakażeń okołoporodowych, może dojść do uogólnienia zakażenia i powikłań septycznych.
Często również w połogu dochodzi do zakażeń układu moczowego, przede wszystkim zapalenia pęcherza moczowego, które ujawnia się zwykle w drugiej dobie połogu, ale także do zakażeń górnych dróg moczowych (ostre odmiedniczkowe zapalenie nerek) z dreszczami, gorączką, bólami okolicy lędźwiowej, nudnościami i wymiotami.
2. Leczenie zakażeń okołoporodowych
Zakażenia ran krocza czy powłok brzusznych wymagają chirurgicznego opracowania rany, jej oczyszczenia, zapewnienia swobodnego odpływu wydzieliny oraz stosowania środków odkażających. Oprócz tego w każdym przypadku zakażeń okołoporodowych konieczna jest intensywna antybiotykoterapia.
Najlepiej, jeśli jest ona poprzedzona badaniem rodzaju bakterii wywołujących zakażenie przez wykonanie posiewu wydzieliny z rany pochwy, krocza, powłok brzusznych czy z kanału szyjki macicy, a także określeniem ich wrażliwości na antybiotyki. Oprócz tego w ciężkich przypadkach niezbędne jest odpowiednie nawodnienie pacjentki, wyrównywanie zaburzeń metabolicznych, a w razie konieczności nawet usunięcie macicy i przydatków.