Badania w pierwszej ciąży
Pierwsza ciąża to przede wszystkim zapowiedź doświadczeń, jakich do tej pory nie przeżyłaś. To czas radości przemieszanej z wątpliwościami i obawami, czy wszystko będzie dobrze, czy poród przebiegnie sprawnie i bez komplikacji, czy dziecko będzie zdrowe, jak sobie dam radę, jeśli urodzą się bliźnięta itp. Jak wykazują badania statystyczne, w pierwszą ciążę zachodzą najczęściej albo kobiety tuż przed trzydziestką, albo dziewczęta bardzo młode – w wieku szesnastu czy siedemnastu lat – u których poczęcie jest tzw. wpadką.
1. Wybór ginekologa prowadzącego ciążę
Niewątpliwie najważniejszą sprawą w czasie pierwszej ciąży jest wybór ginekologa. Każda kobieta, zanim zajdzie w ciążę, ma kontakt z ginekologiem i najczęściej większość kontynuuje wizyty u tego samego lekarza. Jednak czasem warto zasięgnąć opinii rodziny lub koleżanek – może doradzą lekarza sprawdzonego, specjalizującego się w położnictwie i mającego duże doświadczenie w prowadzeniu pacjentek ciężarnych. Czasami warto jest chodzić do lekarza, który pracuje w szpitalu, w którym kobieta planuje urodzić dziecko.
Pierwsza wizyta lekarska powinna przypaść na szósty-ósmy tydzień ciąży. Zazwyczaj każda kobieta, domyślając się, że opóźniająca się miesiączka może mieć wiele wspólnego z ciążą, wykonuje test ciążowy. Testy dostępne w aptekach są na tyle skuteczne, że są w stanie „wykryć” ciążę na około siedem dni po terminie spodziewanej miesiączki. Jeśli test ciążowy da wynik pozytywny, warto odczekać następny tydzień lub dwa i około szóstego-ósmego tygodnia ciąży wybrać się do ginekologa. O ile lekarz nie zdecyduje inaczej, do 28. tygodnia zaleca się rutynowe badania co miesiąc – jest to więc pięć kolejnych wizyt.
2. Badania w czasie ciąży
Podczas pierwszej wizyty możesz się spodziewać wewnętrznego badania ginekologicznego, pobrania wymazu z pochwy, aby określić jej stan bakteriologiczny i cytologiczny szyjki macicy, pomiaru ciśnienia krwi i kontroli piersi. W czasie pierwszej wizyty lekarz zleca także pełen zakres analizy krwi, aby ocenić stan zdrowia kobiety na początku trwania ciąży – bez względu na to, czy wcześniej chorowała i czy w danej chwili nie zgłasza żadnych dolegliwości.
Analiza krwi jest niezbędna do określenia grupy krwi matki i ojca dziecka, a to na wypadek stwierdzenia u rodziców niezgodności grup krwi. W zakresie czynnika Rh lekarz może zlecić dodatkowo badanie na obecność przeciwciał we krwi ciężarnej, aby potwierdzić lub wykluczyć konflikt serologiczny.
Podczas drugiej wizyty położna zbiera od kobiety ciężarnej wywiad ogólny, dotyczący przebytych chorób, operacji, rodzinnych przypadków powikłań porodowych, chorób dziedzicznych występujących w rodzinie kobiety i rodzinie ojca dziecka. Warto do tego wywiadu się przygotować i popytać rodzinę o ewentualne przypadki chorób powtarzających się z pokolenia na pokolenie, zarówno w rodzinie matki, jak i ojca. Rutynowo podczas każdej wizyty u ginekologa kobieta ciężarna jest ważona, mierzone jest jej ciśnienie krwi i dostaje zlecenie na wykonanie badań morfologii krwi i moczu.
3. Karta ciąży
Podczas pierwszej, najdalej drugiej wizyty lekarskiej, zakładana jest dla kobiety karta ciąży, w której zapisywane są systematycznie wszystkie wyniki badań. W karcie ciąży możesz spotkać się z wieloma skrótami trudnymi do rozszyfrowania. Lekarz lub położna powinni objaśnić ich znaczenie. Oto niektóre skróty wraz z ich znaczeniem:
- HB – określa poziom hemoglobiny we krwi;
- RR – ciśnienie krwi;
- TNW – termin następnej wizyty;
- Fe – poziom żelaza;
- ASP lub FHR – akcja serca płodu – bada się ją około 14. tygodnia ciąży;
- PTP lub TP – termin porodu;
- Poł. podł. gł. – położenie podłużne główkowe, charakterystyczne dla ostatniego trymestru ciąży, oznacza, że dziecko ułożone jest w macicy główką w dół;
- Poł. mied. – położenie miednicowe, oznacza, że dziecko ułożone jest główką w górę.
4. Początki ciąży
Wiele pewnie słyszałaś o porannych mdłościach, które towarzyszą kobiecie w czasie pierwszych trzech miesięcy ciąży. Mogą, ale nie muszą, wystąpić również w twoim przypadku. Nudności mogą także pojawić się niespodziewanie dopiero w dwunastym tygodniu ciąży i występować w godzinach nie tylko rannych, ale i popołudniowych czy wieczornych. W każdym razie nie ma powodów do obaw, jeśli w tym czasie nie nabierzesz, a stracisz na wadze około dwóch-trzech kilogramów. Taka jest fizjologia ciąży – wszystko nadrobisz później.
Jeżeli ciąża rozwija się prawidłowo, kobieta ciężarna funkcjonuje jak do czasu zajścia w ciążę, to znaczy pracuje, uprawia sport, oczywiście, nie wysiłkowy, a rekreacyjny, uprawia seks itp. Badaniem, które na pewno zostanie zlecone w czasie ciąży, jest test na tolerancję glukozy. Przeprowadza się go pomiędzy 26. a 28. tygodniem ciąży, aby wykluczyć cukrzycę ciążową. Lekarz może zlecić wykonanie tego badania wcześniej, gdy kobieta ciężarna miała podwyższony poziom cukru we krwi (badany na czczo) lub moczu lub gdy płód gwałtownie rośnie i przybiera na wadze w stosunku do czasu trwania ciąży. Do kolejnej grupy badań rutynowych w czasie ciąży zalicza się testy na poziom hormonów związanych z ciążą: estriolu, beta-hCG i AFP. Ich nieprawidłowe wyniki mogą świadczyć o zwiększonym prawdopodobieństwie urodzenia dziecka z zespołem Downa.
Ze względu na to, że kobiety coraz później decydują się na pierwsze dziecko, wykonywanie badań hormonalnych w czasie ciąży staje się jeszcze bardziej zasadne. W przypadku podejrzenia wystąpienia u płodu wad wrodzonych czasami wykonuje się również badania prenatalne – raczej nieinwazyjne. Tylko w uzasadnionych sytuacjach zalecana jest amniopunkcja, fetoskopia, biopsja trofoblastu czy kordocenteza. Inwazyjne badania prenatalne wiążą się bowiem z dość dużym ryzykiem poronienia.
