Kolana szpotawe
Kolana szpotawe (łac. genu varum) to stan, w którym z różnych przyczyn kolana są wygięte w łuk. Uda i stopy są ułożone mniej więcej pod sobą, natomiast kolana są w stosunku do nich na zewnątrz, co sprawia, że złączone nogi mają kształt litery „O”. Najczęściej kolana szpotawe pojawiają się u dzieci z krzywicą kości. Do powstania krzywych kolan dochodzi także w przypadku zbyt wczesnych prób chodzenia. Wtedy miękkie jeszcze kości nie wytrzymują ciężaru ciała dziecka i się wyginają. Szpotawość kolan jest także naturalna u dzieci do drugiego roku życia. Krzywe kolana ukształtowały się w ten sposób w łonie matki.
1. Kolana dziecka
Dziecko od urodzenia do około trzeciego roku życia ma szpotawe kolana i nie jest to powód do niepokoju – w ten sposób kolana zostały ukształtowane w życiu płodowym. W okresie przedszkolnym u wielu dzieci następuje odwrócenie szpotawości kolan, a kolana stają się wygięte w drugą stronę. Są to wtedy kolana koślawe, które mają kształt litery „X”. Koślawość kolan z kolei powinna przejść około dziesiątego roku życia.
Jeśli u dziecka krzywe kolana utrzymują się aż do okresu pokwitania, może to oznaczać patologię. Taki stan może się już utrzymywać.
2. Zapobieganie szpotawości kolan
Kolana szpotawe, które pozostają na całe życie to najczęściej efekt krzywicy. A ta z kolei jest zwykle skutkiem niedoboru witaminy D. Dość rzadko dochodzi do jej niedoboru, gdyż jest nie tylko magazynowana w organizmie, ale także pewna jej ilość jest produkowana w skórze pod wpływem słońca. Wystarczy przebywać w zasięgu promieni słonecznych około 15 minut dziennie. Zawiera ją także tran, różne gatunki ryb, mleko, produkty pełnoziarniste i jajka.
Uważa się, że stosowanie chodzików zwiększa ryzyko wykrzywienia się kolan. Dziecko po prostu uczy się chodzić nieprawidłowo. Innym czynnikiem wpływającym negatywnie na obciążenie kolan jest nadwaga u dziecka. Nie można także zbyt wcześnie zachęcać dziecka do chodzenia. Nieprzygotowane do tego kości po prostu się wykrzywią.
Krzywe kolana u dzieckado drugiego roku życia nie są powodem do niepokoju, chyba że dziecko utyka, bolą go nogi lub wygięcie kolan nie jest symetryczne. Wtedy wizyta u lekarza jest wskazana. W przypadku krzywych kolan u starszych dzieci, lepiej od razu iść do pediatry.
3. Leczenie szpotawości kolan
Leczenie szpotawości to tylko w niektórych przypadkach leczenie operacyjne. Najczęściej stosuje się specjalne ćwiczenia oraz terapie. Zaleca się, aby dziecko unikało siedzenia po turecku. Niedopuszczalne jest podnoszenie ciężkich przedmiotów, gdyż pogłębi to wadę. Jeśli dziecko ma nadwagę lub otyłość, należy skonsultować się z lekarzem w sprawie odchudzania dziecka i ściśle trzymać się jego zaleceń. Lekarz może dodatkowo zalecić specjalne lecznicze buty ze specjalnymi wkładkami. Dobrze jest zapisać dziecko na zajęcia z gimnastyki korekcyjnej. Korzystnie na stan szpotawych kolan wpłynie jazda na nartach czy na łyżwach. Stosuje się także terapię manualną i pomocniczo masaż klasyczny.
Ćwiczeniem zmniejszającym szpotawość jest na przykład zaciskanie między kolanami piłki w siadzie podpartym. Korzystne dla kolan są także "nożyce".