Kiedy niemowlę widzi?
Kiedy niemowlę zaczyna widzieć? Na to pytanie od XIX wieku aż do niedawna odpowiadano, że początkowo bardzo niewiele. Najnowsze badania wykazują jednak, że wzrok noworodka działa dość dobrze (chociaż nie idealnie!) od samych narodzin. Problem z widzeniem pojawia się dopiero przy odbieraniu i interpretowaniu bodźców wzrokowych przez mózg.
1. Wzrok noworodka
Umiejętność skupiania wzroku polega na opanowaniu mięśni rzęskowych, które kontrolują kształt soczewki oka. Dziecko uczy się tej umiejętności od samych narodzin do około drugiego miesiąca życia. Mięśnie rzęskowe i soczewka są od początku w pełni gotowe na prawidłowe wykorzystanie.
Początkowo dziecko często skupia wzrok zbyt daleko lub zbyt blisko przedmiotu, który chce obserwować. Dwumiesięczne dziecko opanowuje tę umiejętność, jednak nie tylko ona jest potrzebna do prawidłowego widzenia.
Aby widzieć wyraźnie, potrzebna jest także zdolność dostrzegania drobnych szczegółów. A to zależy nie tylko od prawidłowej budowy oka, ale także od funkcjonowania siatkówki (czyli części oka, która odbiera bodźce z zewnątrz) w połączeniu z mózgiem.
U niemowlęcia obszary odpowiedzialne za widzenie nie są jeszcze wystarczająco dojrzałe, aby widzieć dokładnie. To, co widzi dziecko, jest raczej rozmyte i niedokładne. Nie ma to jednak związku z oczami, które są gotowe do dokładnego widzenia, a raczej z odbiorem i interpretacją bodźców wzrokowych.
Maluchy bardzo lubią kontrastujące ze sobą barwy, takie jak biel i czerń, które najbardziej przyciągają uwagę niemowlaka. Nie jest jednak prawdą, że niemowlęta nie rozróżniają innych kolorów. Są w stanie rozpoznać odcienie szarości różne od siebie o zaledwie 5 proc.
Dziewięciomiesięczne niemowlęta z kolei potrafią rozróżnić odcienie różniące się od siebie o 0,5 proc. Umiejętność dostrzegania kolorów o tej samej jasności także jest dla niemowląt możliwe (odróżniają czerwony od zielonego), ale nie dotyczy jeszcze subtelnych różnic, jakie wychwytuje oko dorosłego człowieka.
2. Czy noworodki mają zeza?
Początkowo, przez pierwsze dwa miesiące życia dziecka, jego oczy mogą wyglądać, jakby dziecko miało zeza zbieżnego lub rozbieżnego. Maluch jeszcze nie potrafi dobrze skoordynować ruchów obu gałek ocznych.
Po trzecim miesiącu życia niemowlęcy zez powinien sam zaniknąć. Jeśli tak się nie stanie, należy pójść z dzieckiem do lekarza, najlepiej ze zdjęciem dziecka w czasie, kiedy gałki oczne patrzą w różnych kierunkach.
3. Jak stymulować rozwój wzroku niemowlaka?
Samo funkcjonowanie oczu niemowlaka jest prawidłowe, ale brak jeszcze precyzji w skupianiu wzroku. Widzenie detali i interpretacja bodźców wzrokowych są na niższym poziomie. Wszystkie te umiejętności powinny być rozwijane u noworodka i niemowlaka. Należy pobudzać rozwój wzroku niemowlaka za pomocą kolorowych zabawek, będących w różnych odległościach od dziecka.
Mimo że biel i czerń bardziej absorbują uwagę niemowlaka, nie są one konieczne do prawidłowej stymulacji widzenia i innych zmysłów dziecka (a na pewno nie powinny być jedyne!). Obserwacja twarzy rodziców, a także własnych stópek w równym stopniu pobudza funkcjonowanie połączenia mózg-oko.
Więcej na ten temat przeczytasz w artykule: Kiedy noworodek widzi?