Doradca laktacyjny

Drogie Mamy! Po przeczytaniu tego artykułu możecie dojść do wniosku, że karmienie piersią to droga przez mękę. Chcę Was uspokoić, że opisywane trudności nie przytrafiają się każdej mamie i nigdy nie wszystkie na raz. Znakomita większość kobiet karmi bez problemów, co nie znaczy, że bez wątpliwości – bo te mogą dopaść każdego. Przeczytajcie jednak ten artykuł, by wiedzieć co może się wydarzyć i że warto wtedy poszukać pomocy.

1. Czym zajmuje się doradca laktacyjny?

Idę na spacer, na zakupy, do urzędu. Jadę metrem, autobusem, tramwajem. I spotykam znajomych ze studiów, przyjaciół, daleką rodzinę. Osoby które znam, ale których dawno nie widziałam. Co tam słychać? Co robisz? A, jestem doradcą laktacyjnym. Kim? Wiesz, taką osobą, która pomaga w trudnościach związanych z karmieniem piersią. To z karmieniem piersią mogą być jakieś kłopoty?

Jakże często mamy, którym bardzo zależy na karmieniu dziecka piersią, a mające jakieś trudności, nie trafiają od razu do poradni laktacyjnej. Niestety nierzadko odbywają najpierw wędrówkę po różnych specjalistach, uzyskując mniej lub bardziej trafne wskazówki, a na końcu trafiają do nas (scenariusz optymistyczny). Okazuje się, że gdyby najpierw spotkały się z doradcą laktacyjnym, uzyskałyby poradę nie tylko w zakresie karmienia naturalnego, ale też w razie potrzeby zostałyby skierowane do odpowiednich specjalistów, bo chociaż na karmieniu piersią znamy się najlepiej, to nie próbujemy być alfą i omegą w innych dziedzinach. Współpracujemy z pediatrami, neurologami, rehabilitantami, ginekologami, specjalistami USG, chirurgami. Trzeba wiedzieć i pamiętać, że im wcześniej mama z dzieckiem zgłosi się do poradni, tym łatwiej jest jej pomóc, a ewentualne postępowanie, czy leczenie wdrożone wcześniej, szybciej da oczekiwany rezultat. W laktacji każdy dzień się liczy, dlatego im wcześniej uzyska się dobrą poradę, tym szansa na pełny sukces jest większa. Czasem mamy nawet nie zdają sobie sprawy, że w ich „beznadziejnym” przypadku można jeszcze coś zrobić. Niestety czasem nie szukają pomocy, albo szukają nie tam gdzie trzeba albo niestety pomocy po prostu nie znajdują, gdyż wykwalifikowanych doradców czy konsultantów laktacyjnych jest wciąż za mało. Spróbować zawsze warto i – podkreślam - im wcześniej, tym lepiej.

2. W jakich przypadkach szukać pomocy u doradcy laktacyjnego?

Kiedy zatem szukać pomocy? Jakim trudnościom jesteśmy gotowi stawić czoła, poszukać przyczyny, znaleźć rozwiązanie, rozwiać wątpliwości?

Zobacz film: "Jak kąpać niemowlę w wiaderku?"

• Trudności w przystawieniu dziecka do piersi – czasem pomoc nie jest łatwa, ale zwykle znalezienie wygodnej pozycji dla mamy do karmienia, wygodne ułożenie dziecka, pokazanie, wytłumaczenie sposobu i cech prawidłowego przystawienia wystarczają, by obie strony (mama i dziecko) znalazły zadowolenie z aktu karmienia,
• bolesne, poranione brodawki – najczęściej są skutkiem zbyt płytkiego, nieprawidłowego przystawienia dziecka do piersi, rzadko powodują je pewne cechy budowy jamy ustnej noworodka,
• ból piersi – może być spowodowany nie tylko przez zapalenie, zastój, czy zatkany przewód mleczny; czasem kłujący, rwący ból piersi to grzybica przewodów mlecznych (do leczenia farmakologicznego), czasem problemy naczyniowe, czasem bardzo gwałtowne napełnianie przewodów mlecznych,
• podejrzenie zapalenia piersi, zastoju, zatkanego przewodu mlecznego – oprócz bólu, zaczerwienienia, ocieplenia piersi, pojawia się podwyższona temperatura; szczegółowy wywiad, oraz badanie pozwalają na zróżnicowanie dolegliwości i wdrożenie odpowiedniego postępowania, a gdy zachodzi potrzeba - leczenia farmakologicznego,
• trudności związane z ilością mleka (za mało, za dużo) – mamy często obawiają się, że mają za mało pokarmu, część z nich rzeczywiście ma pewien niedobór, część ma tylko obawy; zawsze jednak warto się upewnić i albo uspokoić, albo dowiedzieć się jak pobudzić laktację; z drugiej strony zdarza się, że kobiety mają nadprodukcję pokarmu, "klęskę urodzaju", co też przysparza kłopotów,
• dziecko słabo przybiera na wadze – wbrew pozorom nie zawsze jest to związane z niedoborem pokarmu, może się zdarzyć tak, że mama ma bardzo dużo pokarmu, ale dziecko z jakiegoś powodu nie może, czy nie umie go pobrać; bywa i tak, że dziecko jest chore, czego wcale nie musi być widać i energia z pokarmu, zużywana jest na walkę z infekcją, zamiast na wzrost i rozwój organizmu,
• mało aktywne dziecko, przesypiające karmienia, trudne do wybudzenia – taka sytuacja może być spowodowana nasiloną żółtaczką, wcześniactwem
• dziecko ma przedłużającą się żółtaczkę – jest to tzw. żółtaczka pokarmu kobiecego, zwykle ustępująca bardzo powoli, ale systematycznie; bardzo rzadko występuje potrzeba specjalnego postępowania leczniczego,
• dziecko nie umie ssać – powodem mogą być problemy neurologiczne, nieprawidłowości w budowie jamy ustnej, wcześniactwo; odruch ssania można (i trzeba) rehabilitować,
• dziecko nie chce ssać – przyczyn jest bardzo wiele i są różne w zależności od wieku dziecka, aby pomóc, potrzebny jest wnikliwy wywiad, oraz obserwacja aktu karmienia,
• dziecko ma kolki, ulewa, istnieje podejrzenie o alergię – są to sytuacje bardzo trudne dla rodziców, a doradca laktacyjny może pomóc znaleźć na nie sposób, a w przypadku podejrzenia o alergię odpowiednio pokieruje dietą mamy, aby wyeliminować z niej alergeny przenikające do mleka, a niekorzystnie działające na dziecko,
• dziecko ma trudności z wypróżnianiem się – dziecko mające więcej niż 6 dni, a mniej niż 6 tygodni, powinno wypróżniać się co najmniej 2 razy na dobę, jeśli stolców jest mniej, trzeba poszukać przyczyny, oraz sprawdzić, czy dziecko dobrze rośnie,
• urodziłaś wcześniaka – w tym przypadku bardzo wiele zależy od postępowania zaraz po urodzeniu dziecka; personel medyczny powinien poinstruować mamę jak ma postępować, aby rozbudzić i utrzymać laktację podczas oddzielenia z dzieckiem, a ponieważ karmienie wcześniaka często nastręcza problemów, wizyta w poradni laktacyjnej, po opuszczeniu szpitala, jest bardzo wskazana,
• urodziłaś bliźniaki – karmienie bliźniąt nie jest prostym podwojeniem mechanizmów działających przy karmieniu jednego dziecka, szczególnie w początkowym okresie wymaga pomocy oraz wsparcia,
• jesteś przewlekle chora i nie wiesz, czy będziesz mogła bezpiecznie karmić – zaledwie w przypadku kilku jednostek chorobowych karmienie piersią jest przeciwwskazane,
• Ty lub Twoje dziecko zachorowaliście, jesteście oddzieleni, ale chcesz kontynuować karmienie – doradca udzieli informacji na temat odciągania, przechowywania, ewentualnego transportu mleka i sposobu podawania go dziecku – w zależności od jego wieku,
• musisz przyjmować leki i niepokoisz się, czy jest to bezpieczne dla dziecka – bardzo duża część leków może być przyjmowana podczas laktacji, nie należy sugerować się tylko informacją z ulotki, warto poszukać kontaktu z doradcą laktacyjnym mającym dostęp do książki „Medications and Mothers’ Milk”, w której znaleźć można informację o zdolności przenikania poszczególnych leków do mleka matki, a tym samym ich ewentualnego wpływu na karmione dziecko,
• wracasz do pracy, ale chcesz kontynuować karmienie – wielu kobietom, przy odpowiednim postępowaniu, udaje się pogodzić powrót do pracy czy na studia z karmieniem piersią i/lub odciągniętym pokarmem,
• masz wątpliwości dotyczące rozszerzania diety niemowlęcia – obecnie panuje w tym temacie nieco zamieszania, spotkać można wiele rozbieżnych rad, wiele mam nie ma tym samym pewności jak postępować,
• chcesz zakończyć, lub przerwać karmienie – zakończenie karmienia może czasem być problematyczne, zwłaszcza, gdy dziecko jest już dość duże; przed przerwaniem karmienia, czy rozpoczęciem dokarmiania mieszanką, również warto się skonsultować, bo sytuacja być może jest jeszcze do uratowania,
• zakończyłaś karmienie, ale chcesz do niego powrócić - zdarza się, że z jakiegoś powodu mama kończy karmienie piersią dość szybko, a później chce do niego powrócić; trudne, ale nie niemożliwe!
• jesteś w ciąży, ale jeszcze nie podjęłaś decyzji o sposobie karmienia swojego dziecka, martwisz się, że z jakiegoś powodu (np. wygląd piersi, czy budowa brodawek) nie będziesz mogła karmić piersią – wszelkie wątpliwości najlepiej jest rozwiać przed porodem, podobnie jak zdobyć podstawową wiedzę z zakresu karmienia piersią, po urodzeniu dziecka może okazać się, że nie ma na to czasu!
• adoptujesz dziecko i chciałabyś podjąć próbę rozbudzenia (indukowania) laktacji, by móc karmić dziecko piersią – jest to sytuacja bardzo szczególna, choć wydaje się to niewykonalne, jednak jest możliwe,
• masz jakiekolwiek wątpliwości, coś Cię niepokoi, potrzebujesz wsparcia, spotykasz się z wieloma sprzecznymi opiniami i radami, zarówno ze strony rodziny jak i służby zdrowia – w udzielaniu rad celują świeżo upieczone babcie, ogólnie pokolenie naszych mam, czasem rady są bezcenne, ale niestety najczęściej te dotyczące karmienia naturalnego sieją tylko zamęt i niepotrzebny niepokój, wiedza o laktacji, a tym samym wytyczne postępowania przez ostatnich 30 lat bardzo się zmieniły i warto to rodzinie uświadamiać.

Dorota Szatkowska