Trwa ładowanie...
Artykuł zweryfikowany przez eksperta: Mgr Katarzyna Bilnik-Barańska

Depresja u dzieci i młodzieży

Żródło: Roberto Taddeo - CC
Żródło: Roberto Taddeo - CC (Żródło: Roberto Taddeo - CC)

23 lutego to Międzynarodowy Dzień Walki z Depresją. Często  zapominamy lub bagatelizujemy fakt, że na depresję chorują także dzieci.  Tymczasem w Polsce co roku próby samobójcze podejmuje 6 tysięcy dzieci.

spis treści

Depresja jest, według badań WHO, czwartą z najpoważniejszych chorób na świecie. Może ona dotyczyć każdego. Nie jest istotne miejsce zamieszkania, wiek, status społeczny, wykonywane zajęcie.

1. Objawy depresji u dzieci

Depresja zaliczana jest do zaburzeń afektywnych jednobiegunowych, czyli jej występowanie dotyczy sfery emocji. Oznakami stają się: obniżony nastrój, spadek poczucia własnej wartości, brak motywacji do działania, pesymistyczne myśli, czemu towarzyszyć może: bezsenność i brak apetytu.

Zobacz film: "Jak możesz pomóc maluchowi odnaleźć się w nowym środowisku?"

Pełnoobjawowa depresja dotyczy niewielkiego odsetka dzieci (około 3 – 8 proc.), jednak jej występowanie wzrasta wraz z wiekiem i w przypadku nastolatków dotyczy już około 20 proc. z nich. Zastanawiając się nad depresją warto odnieść się do występujących w niej myśli samobójczych, które prowadzić mogą do prób lub czynów autodestrukcyjnych.

Przeświadczenie, że chorego do samobójstwa skłania zaniżone poczucie wartości, przekonanie o beznadziejności, niemożność uzyskania pomocy, uwolnienia się od swojego cierpienia, wycofanie, zwątpienie, jest sporym uogólnieniem. Te same wyznaczniki podaje się opisując depresję. Jednak nie każdy chory ma myśli samobójcze.

Nie jesteśmy w stanie oszacować, ile dzieci powinno zostać poddanych opiece medycznej. Obraz tej choroby u dzieci bywa inny niż u dorosłych. Przy występowaniu typowych objawów, takich jak: obniżona samoocena, przygnębienie, utrata energii, zanik zainteresowań, bezsenność czy myśli samobójcze, mogą pojawić się również gorsze oceny w szkole, agresja i pobudzenie. Te objawy często są bagatelizowane.

W tego typu analizach, uwagę należy zwrócić na zróżnicowanie ze względu na wiek. Do okresu dojrzewania chłopcy i dziewczęta na depresję chorują z jednakową częstotliwością. W trakcie i po pokwitaniu, dziewczęta zapadają na depresję dwa razy częściej.

Stwierdzono, że poczucie beznadziejności, wpływ na dokonanie próby samobójczej ma dopiero w środowisku starszej młodzieży. U chłopców znaczenie ma doświadczenie wykorzystywania seksualnego lub zaburzenia zachowania, u dziewczynek znaczenie mają zachowania depresyjne. Zróżnicowanie ze względu na płeć prawdopodobnie wynika z różnic w zmianach hormonalnych, jakie zachodzą u obojga płci oraz czynników społeczno-kulturowych.

2. Dane statystyczne

Według danych statystycznych samobójstwa stanowią drugą przyczynę zgonów młodzieży w większości krajów na świecie.  Próby samobójcze częściej podejmują dziewczęta, natomiast odsetek samobójstw dokonanych jest wyższy u chłopców.

Statystyki dotyczące samobójstw wśród dzieci są zatrważające.  Analizując je widzimy, że tylko w ubiegłym roku aż 177 dzieci odebrało sobie życie.

Dzieci do 13 roku życia popełniają samobójstwa – jednak ich liczba jest sporadyczna. Sytuacja wygląda inaczej przyglądając się sytuacji dzieci w wieku powyżej 13 roku życia. Odsetek porównywalny jest do liczby młodych osób, które giną w środkach komunikacji.

W statystykach nie odnotowuje się informacji o samobójstwach dzieci do 5 roku życia. Wynika to z ich niedojrzałości poznawczej. Wśród dzieci 10 – 14 lat odnotowano współczynnik samobójstwa 0,4/ 100 tys. Natomiast w przedziale wiekowym 15 – 19 lat współczynnik ten wynosił 9/100 tys. – z czego wynika, że co piąty umierający nastolatek umierał z powodu samobójstwa (dane GUS, 2013).

Depresja po porodzie
Depresja po porodzie

Poporodowa depresja jest częstym zjawiskiem.

zobacz galerię

3. Przyczyny samobójstw

Według WHO stosunek występujących prób samobójczych do dokonywanych czynów samobójstw wynosi 15:1. W Polsce zamachu na swoje życie dokonuje prawie 6 tysiecy dzieci rocznie.

Przyczyny samobójstw są zróżnicowane ze względu na wiek. Przed okresem dojrzewania ogromny wpływ mają relacje rodzinne, a w wieku nastoletnim – konflikty rówieśnicze. Próba samobójcza może stanowić próbę sił, manipulację w doprowadzeniu do podjęcia pewnych decyzji, zwrócenie na siebie uwagi. Nie zawsze osoba podejmująca próbę samobójstwa, chce w rzeczywistości umrzeć. Samobójstwo bowiem to pewien proces.

4. Sygnały ostrzegawcze

Akt samobójczy jest ostatecznością, zanim do niego dojdzie każdy młody człowiek wysyła sygnały. Przejawiają się one np. w zmianach w zachowaniu, w niecodziennych konfliktach i zmianie rutyny. Dzisiejsza rzeczywistość niesie jednak ze sobą brak czasu otoczenia na tego typu zmiany. Rodzice ciągle pracując, starają się jedynie rekompensować dzieciom brak kontaktu emocjonalnego i fizycznego, w postaci prezentów.

Nauczyciele mają wielu podopiecznych i nie mają czasem środków, aby dostrzec sygnały dzieci. Znaczące miejsce w kwestii poszukiwania odpowiedzi zajmuje internet. Wirtualny świat przejął dominację w zakresie poradnictwa. Nastolatki znaleźć mogą tam pochwały przejścia „na drugą stronę”.

Młodych ludzi nie można pozostawić samych sobie. Często ich relacje z rodziną, samotność, konflikty z rówieśnikami wydają im się nie do rozwiązania. Mimo wołania o pomoc, nie otrzymują jej.

Polecane dla Ciebie
Pomocni lekarze