Antybiotyki

Antybiotyki są preparatami używanymi w leczeniu chorób o podłożu bakteryjnym. Nazwa wywodzi się z języka greckiego, w którym „anti” oznacza „przeciw”, a „bios” – „życie”. Antybiotyki nie oddziałują tylko w pozytywny sposób, ale również w negatywny. Działając leczniczo, niszczą jednocześnie dobroczynne bakterie. Najsłynniejsza jest wśród nich penicylina. Zapoczątkowała ona gwałtowny wzrost produkcji antybiotyków oraz ich powszechne użycie.

1. W jaki sposób działają antybiotyki?

Działanie jest uzależnione od grupy, do której należy dany antybiotyk. Możemy więc mówić o oddziaływaniu:

• bakteriostatycznym, w którym zostaje zahamowany rozwój bakterii;

Zobacz film: "Jak zadbać o prawidłowe relacje z dzieckiem?"

• bakteriobójczym, gdzie niszczeniu ulegają drobnoustroje.

Antybiotyki cechują się wręcz toksycznością. Nie zagraża ona jednak życiu organizmu, ponieważ cel leku jest wymierzony przede wszystkim w bakterie. Znaczenie antybiotyków doceniono nie tylko w leczeniu chorób o charakterze zakaźnym, ale również w zapobieganiu chorób wsierdzia i w wyrabianiu odporności u chorych na neutropenię.

2. Różne odmiany antybiotyków

W obrębie tych leków wyróżniamy wiele odmian. Podstawową różnicą jest budowa chemiczna. Ten czynnik decyduje o podziale antybiotyków na:

• amfenikole;

• aminoglikozydy;

• antybiotyki peptydowe;

• kwas fusydowy;

• linkozamidy;

• makrolidy;

• mupirocyna;

• pleuromutyliny;

• rifamycyny;

• tetracykliny;

• β-laktamy.

Ponadto, do grupy tej należy zaliczyć leki przeciw grzybicy oraz preparaty przeciwprątkowe.

Cechami rozróżniającymi antybiotyki są także:

• jakość wchłaniania – część z nich jest dobrze absorbowana do układu pokarmowego, inne nie, więc są podawane domięśniowo lub dożylnie;

• droga wydalania z ciała – większość usuwana jest z moczem, jednak niektóre jedynie z żółcią;

• łatwość docierania do tkanek – antybiotyk może przenikać szybko bądź wolno.

3. Czynniki uboczne stosowania antybiotyków

Ogólnie przyjmuje się, że leki te są w miarę bezpieczne. Mogą jednak wywołać pewne działania niepożądane:

• Reakcję uczuleniową (w postaci wysypki, obrzęku, podwyższonej temperatury). W bardzo rzadkich przypadkach silna alergia może doprowadzić do śmierci, więc uprzednio należałoby wykonać stosowne testy.

• Dolegliwości ze strony układu pokarmowego (ważne jest jednoczesne podawanie probiotyku).

• W zakresie pracy wątroby, nerek, ucha wewnętrznego czy szpiku.

Ze względu na możliwość wywołania skutków ubocznych, niezmierne istotne jest przestrzeganie zaleceń lekarza.

4. Sposób przyjmowania antybiotyków

Określone zasady stosowania leków są bardzo ważne. Dzięki temu mamy większe szanse na powrót do zdrowia i na zapobieganie nawrotom choroby.

Rodzajów antybiotyków jest bardzo dużo. Skąd więc pewność, że akurat dany preparat okaże się skuteczny? Tak naprawdę, jeszcze przed wypisaniem recepty należałoby przeprowadzić antybiogram. Lekarz pobiera wymaz z chorego miejsca, np. z gardła, a następnie przez kilka dni sprawdza, jaki lek w przypadku określonej bakterii jest najskuteczniejszy. Wadą jest długi czas oczekiwania na wynik.

Poddając się antybiotykoterapii, pamiętaj, aby:

• Tabletki nie połykać wraz z posiłkiem, ale godzinę przed bądź dwie godziny po nim.

• Nie rozgryzaj tabletek i nie wysypuj proszku z kapsułki. Całość powinna trafić do żołądka.

• Nie popijaj leków mlekiem i sokami. Najlepsza jest woda.

• W czasie przyjmowania antybiotyku nie spożywaj jednocześnie przetworów mlecznych (jogurtów, serów). Po zjedzeniu ich odczekaj ok. dwie godziny.

• Pilnuj stałych pór przyjmowania leków. Ich poziom we krwi musi być stabilny, w przeciwnym razie bakterie zaatakują. Jeśli zapomnisz połknąć tabletkę w wyznaczonym czasie, zrób to jak najszybciej, ale nigdy nie przyjmuj podwójnej porcji.

• Unikaj picia alkoholu.

• Nie przyjmuj jednocześnie preparatów, takich jak wapń czy żelazo. Powodują, że działanie antybiotyków jest osłabione.

Nigdy nie kończ antybiotykoterapii i nie sięgaj po nią na własną rękę. O długości leczenia decyduje lekarz. Przyjmowanie leków należy kontynuować w wyznaczonym czasie, nawet po wcześniejszym ustąpieniu objawów. Po zakończeniu stosowania antybiotyków należy zadbać o przywrócenie dobrej pracy flory jelitowej.